Obywatel UE, który przebywa w państwie trzecim i nie ma możliwości skorzystania z pomocy placówki dyplomatycznej swojego kraju, może zgłosić się do przedstawicielstwa innego państwa unijnego. W ten sposób może uzyskać tymczasowy dokument umożliwiający powrót do własnego kraju. To rozwiązanie dla tych, którzy np. zagubili paszport.
Unijny tymczasowy dokument podróży
Przez lata taką rolę pełnił tymczasowy dokument podróży (emergency travel document, ETD), wydawany na podstawie decyzji Rady 96/409/WPZiB z 1996 r. Zmieniła to dyrektywa 2019/997, która ustanawia unowocześniony, bezpieczny format unijnego tymczasowego dokumentu podróży (TDP). Kwestie techniczne związane z tym dokumentem zostały doprecyzowane dyrektywą 2024/1986.
Znowelizowana ustawa – Prawo konsularne – ma dostosować polskie przepisy do nowych regulacji unijnych. Projekt przewiduje, że TDP będzie wydawany przez polskich konsulów tzw. obywatelowi niereprezentowanemu, jeżeli ten:
- utracił paszport lub inny dokument podróży, albo
- jego paszport lub inny dokument podróży uległ zniszczeniu, albo
- państwo członkowskie UE, którego jest obywatelem, nie może w rozsądnym terminie wydać mu paszportu lub innego dokumentu podróży.
- Dyrektywa nie przesądza, czy za przesłankę wydania TDP można uznać utratę ważności dotychczasowego dokumentu podróży dokumentu, ale taka interpretacja ostatniej z przesłanek jest zgodna z celami dyrektywy – zapowiada Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
TDP wydaje się – co do zasady – tylko wobec braku sprzeciwu państwa obywatelstwa i po potwierdzeniu danych (takich jak: imię/imiona, nazwisko, data, miejsce i państwo urodzenia, obywatelstwo, wizerunek twarzy oraz płeć) wnioskodawcy przez to państwo.
Czytaj także: Zmiany w ustawie o CPK - „niespotykany w polskich specustawach poziom gwarancji”
Prawo konsularne uporządkuje TDP
Projektodawca podkreśla, że ustawa ma charakter porządkujący. Jak czytamy w ocenie skutków regulacji, „nie tworzy dodatkowych organów, urzędów ani innych struktur oraz nie wymaga dostosowania do jej przepisów pomieszczeń urzędów konsularnych i przedstawicielstw dyplomatycznych, nie skutkuje koniecznością wprowadzenia dodatkowych systemów informatycznych, a także nie zmienia co do meritum dotychczas obowiązujących zasad związanych z pobieraniem opłat konsularnych”.
Przepisy przewidują, że konsul wyda TDP niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu dwóch dni roboczych od daty otrzymania potwierdzenia danych dotyczących danej osoby. Dokument będzie umożliwiał powrót do państwa obywatelstwa albo innego państwa zamieszkania, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach – także do innego miejsca docelowego. Będzie ważny – co do zasady – nie dłużej niż 15 dni.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.