W 1948 r. Sąd Rejonowy Grodzki stwierdził, że prawa spadkowe po zmarłej w 1943 r. przeszły w całości na jej syna. Postanowienie spadkowe uprawomocniło się na poziomie sądu I instancji, bo nikt nie złożył apelacji. Natomiast postanowieniem z 1999 r. Sąd Rejonowy w tym samym mieście stwierdził, że spadek po zmarłej w 1943 r. na podstawie ustawy nabyli dwaj jej synowie (w tym także ten wymieniony w orzeczeniu z 1948 r.). Stwierdził zarazem, że małżonkowi spadkodawczyni przysługuje prawo dożywotniego użytkowania 1/3 części spadku. Także i to postanowienie uprawomocniło się wobec niezłożenia  apelacji.

PROCEDURA Stwierdzenia nabycia spadku >

Sprawa wcześniej prawomocnie rozpoznana

Rzecznik Praw Obywatelskich złożył skargę do SN ponieważ uznał za konieczne zapewnienie zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.

Rozstrzygnięcie z 1999 r. zapadło, mimo że w chwili złożenia wniosku przez wnioskodawczynię o stwierdzenie nabycia spadku, w obrocie funkcjonowało już prawomocne postanowienie w tym przedmiocie z 1948 r.

 

Kodeks cywilny. Komentarz

Małgorzata Balwicka-Szczyrba, Anna Sylwestrzak

Sprawdź  

Postanowieniu z 1999 r. RPO zarzucił rażące naruszenie prawa procesowego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 669 k.p.c. w zw. z art. 677 par. 1 k.p.c. (w jego pierwotnym brzmieniu) w następstwie pominięcia dyspozycji art. 199 par. 1 pkt 2 in fine w zw. z art. 13 par. 2 k.p.c. Polegało to na wydaniu rozstrzygnięcia o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłej, mimo że sprawa o tym samym przedmiocie została już wcześniej prawomocnie rozpoznana.

WZORY DOKUMENTÓW:

 

RPO zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił też naruszenie konstytucyjnej zasady zaufania do państwa oraz zasady bezpieczeństwa prawnego, wywodzonych z art. 2 Konstytucji oraz konstytucyjnego prawa do dziedziczenia, chronionego w ramach art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji, jak i konstytucyjnego prawa do sądu, wyrażonego w ramach art. 45 ust. 1 Konstytucji - z uwagi na wydanie drugiego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, odmiennie rozstrzygającego kwestię dziedziczenia po zmarłej.

Czytaj także: Sąd się pomylił i przyznał spadek zmarłemu - SN uwzględnia skargę nadzwyczajną>>
 

 

Orzeczenie w warunkach nieważności postępowania

Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie w całości i umorzył postępowanie. Stwierdził, że istniały podstawy do odrzucenia wniosku i o stwierdzenie nabycia spadku - czego Sąd Rejonowy  nie uczynił. Sąd ten, wydając kolejne postanowienie w tej samej sprawie, na dodatek odmienne w treści niż wcześniejsze prawomocne rozstrzygnięcie wydał orzeczenie w warunkach nieważności postępowania, wobec zaistnienia negatywnej przesłanki procesowej (powaga rzeczy osądzonej - art. 379 pkt 3 k.p.c). 

- Niewątpliwie świadczy to o rażącym naruszeniu prawa i godzi w powagę wymiaru sprawiedliwości, czyniąc w pełni zasadnym pierwszy ze sformułowanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich zarzutów skargi nadzwyczajnej - stwierdził SN. I dodał, że w konsekwencji, za zasadny należy także uznać zarzut naruszenia konstytucyjnych zasad i praw: zasady ochrony zaufania  do państwa i stanowionego przez nie prawa, zasady bezpieczeństwa prawnego, prawa do dziedziczenia oraz prawa do sądu.

Orzeczenie z 6 kwietnia 2022 r. na posiedzeniu niejawnym (sygn. akt I NSNc 720/21)

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.