Powód alimentował syna na mocy ugody sądowej zawartej przed sądem rejonowym z dnia 7 marca 2000 r. i wyroku sądu okręgowego z dnia 8 listopada 2005 r. Po pewnym czasie powód wniósł o pozbawienie wykonalności tytułów wykonawczych - ugody sądowej oraz wyroku sądu. Sąd okręgowy częściowo uwzględnił powództwo i pozbawił oba tytuły wykonawcze wykonalności co do należności za okresy wskazane w wyroku. Dalej idące powództwo zostało oddalone. Powód wniósł apelację, którą sąd apelacyjny oddalił. Powód wniósł następnie skargę kasacyjną. Wniósł o przyjęcie jej do rozpoznania, wskazując na wystąpienie istotnego zagadnienia prawnego i potrzebę wykładni przepisów Kodeksu postępowania cywilnego i Kodeksu cywilnego. Powód domagał się wyjaśnienia przez Sąd Najwyższy tego, czy umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela niweczy skutki przerwy biegu przedawnienia roszczenia objętego tytułem wykonawczym, wynikłej ze złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji tego roszczenia.

Podstawy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania

Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Sąd Najwyższy wskazał, iż za istotne zagadnienie prawne, które uzasadnia przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania (art. 398(9) § 1 pkt 1 k.p.c.), uznaje się problem niewyjaśniony dotychczas w orzecznictwie. Wówczas dzięki przyjęciu danej skargi kasacyjnej do rozpoznania, może dojść do rozwoju prawa – wyjaśnił Sąd Najwyższy. Skarżący nie przekonał Sądu Najwyższego, że w sprawie skarga kasacyjna powinna zostać przyjęta do rozpoznania.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela a przedawnienie

Kwestią zasadniczą w sprawie była ocena, czy w postępowaniu egzekucyjnym dopuszczalne jest odpowiednie stosowanie art. 203 § 2 zd. 1 k.p.c. W świetle tego przepisu pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. W orzecznictwie wyrażono pogląd, zgodnie z którym umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela niweczy skutki przerwy biegu przedawniania spowodowane złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji. Powyższe wynika z uchwały z dnia 19 lutego 2015 r. w sprawie III CZP 103/14 (LEX nr 1643191). Sądy rozpoznające sprawę powoda uznały jednak, że z uwagi na specyfikę omawianego postępowania należy odstąpić od powyższego zapatrywania. W ocenie sądów zaistniały przesłanki, które sprzeciwiały się zastosowaniu sankcji z art. 203 § 2 zd. 1 k.p.c. w postępowaniu egzekucyjnym – zaznaczył Sąd Najwyższy.

Sprzeczność zachowań z zasadami współżycia społecznego

Sąd okręgowy uznał bowiem za niezasadny zarzut przedawnienia egzekwowanych przez wierzyciela roszczeń z tytułu zaległych alimentów, powołując się na art. 5 k.c. Sąd okręgowy obszernie uzasadnił swoje stanowisko. W szczególności wskazał, że pozwany, składając wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego, nie miał na celu zwolnienia powoda od zapłaty zaległych alimentów. Chodziło tu jedynie o rezygnację z egzekucji alimentów przyszłych.

Zob. A. Partyk, Formułowanie zarzutu sprzeczności powództwa z zasadami współżycia społecznego

Powód uporczywie lekceważył obowiązek alimentacyjny względem własnego dziecka, został za to nawet skazany. Wykorzystywanie przez powoda rzetelnego zachowania pozwanego (który cofnął wniosek egzekucyjny) oraz niejasnych przepisów, było więc sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Sąd apelacyjny podzielił zaś tę ocenę. W skardze kasacyjnej powód nie zarzucił zaś naruszenia kluczowego dla rozstrzygnięcia art. 5 k.c., a zatem nie było podstaw, by skargę kasacyjną przyjąć do rozpoznania – podsumował Sąd Najwyższy.

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2020 r., V CSK 644/19, LEX nr 3063124.

xxx