Po ogłoszeniu upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej, syndyk wysłał do tysięcy jej członków wezwanie o zapłatę podwójnej wysokości ich wkładów. Powołał się na art. 26 ust. 3 ustawy o SKOK-ach, który stanowi, że odpowiedzialność członków kas za straty powstałe w kasie, może zostać podwyższona w statucie kasy do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów.
Syndyk wydał taką decyzję wobec członków SKOK, gdyż środki zgromadzone na funduszu udziałowym i funduszu zasobów nie pokrywały poniesionych strat. Jednak wcześniej nie odbyło się walne zgromadzenie i nie podjęto uchwały, która pozwalałaby w ten sposób pozyskać pieniądze dla wierzycieli Kasy. A to nakazuje prawo spółdzielcze ( (art. 38 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 września 1982 r.).
Sąd I instancji - syndyk ma rację
Syndyk masy upadłości pozwał Tadeusza L., który zakwestionował żądanie i nie zapłacił 630 zł. Chciał w ten sposób odzyskać straty warte ponad 2 miliardy złotych!
Czytaj: SN: Newsweek ma opublikować sprostowanie senatora Biereckiego
Sąd I instancji stwierdził, że syndyk ma roszczenie wobec członków spółdzielczej kasy o pokrycie straty bilansowej za 2014 rok. Od tego wyroku pozwany złożył apelację
Sąd Okręgowy w Białymstoku powziął wątpliwość czy syndykowi masy upadłościowej przysługuje roszczenie na podstawie statutu, bez podejmowania uchwały.
Prokurator Krajowy i Rzecznik Praw Obywatelskich opowiedzieli się za przyjęciem uchwały negatywnej, nie dającej syndykowi prawa do wytoczenia powództwa członkom spółdzielni. Choćby ze względów moralnych; członkowie SKOK są także wierzycielami.
Syndyk nie ma prawa żądać zwrotu udziałów
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej podjął 12 grudnia br. uchwałę, zgodnie z którą syndykowi masy upadłości spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej nie przysługuje roszczenie wobec członków kasy o pokrycie straty bilansowej kasy w oparciu o postanowienia statutu , wprowadzające podwyższoną odpowiedzialność członków za straty powstałe w kasie do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów, jeżeli przed ogłoszeniem upadłości kasy, walne zgromadzenie (zebranie przedstawicieli) nie podjęło uchwały o pokryciu w ten sposób straty.
Uzasadnienie wyroku
Sędzia SN Monika Koba powiedziała w uzasadnieniu, że podwójne obciążenia członków przewidziane w statutach SKOK-ów są dopuszczalne, ale tylko w trakcie normalnej działalności Kasy, a nie po ogłoszeniu upadłości.
- Syndyk nie ma takiego uprawnienia aby zastąpić swoją decyzją uchwałę walnego zgromadzenia, które ma wyłączną właściwość do podejmowania uchwał w sprawie podziału nadwyżki bilansowej lub sposobu pokrycia strat - wyjaśniała sędzia sprawozdawca Koba.
Sąd Najwyższy opowiedział się za wykładnią prokonstytucyjną. Dlatego, że szczątkowej regulacji art. 23 ustawy o SKOK wyprowadza się daleko idące wnioski, co byłoby sprzeczne z konstytucyjną zasadą zaufania obywateli do stanowionego prawa.
Sąd Najwyższy uznał, że ważne jest wzmocnienie ochrony członków spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, którzy ich członkami są formalnie i są raczej klientami parabanku.
Sygnatura akt III CZP 42/19, uchwała 3 sędziów Izby Cywilnej SN z 12 grudnia 2019 r.
