W sprawie chodzi o to, że kilka osób wspólnie użytkowało wieczyście działkę z budynkami. W jednym z nich były jeszcze odrębne lokale. Między użytkownikami trwały spory związane ze sposobem korzystania z nieruchomości. Dlatego wnieśli, by sąd zniósł współużytkowanie wieczyste i podzielił nieruchomość na mniejsze działki, a lokale w budynku pomiędzy nich.

Sprawdź w LEX: Zniesienie współwłasności - PROCEDURA krok po kroku >>>

Sprawdź w LEX: Dokonanie przez sąd podziału w naturze przedmiotu współwłasności - PROCEDURA krok po kroku >>>

 

 

Sąd podzielił nieruchomość, ale z błędami

Sąd rejonowy wystąpił do biegłego geodety, by sporządził projekt zniesienia współużytkowania. I oparł się na jego opinii, nie weryfikując jej. W lutym 2003 r. sąd zniósł częściowo współużytkowanie wieczyste działek. Przyznał poszczególnym osobom  prawo użytkowania wieczystego, zgodnie z projektem podziału geodety. Jedną z działek sąd pozostawił we współużytkowaniu wieczystym w odpowiednich częściach udziałów. Sąd uregulował też dostęp do sieci elektrycznej, wodociągowej i kanalizacyjnej na poszczególnych działkach.

Rozstrzygnięcie uprawomocniło się, bo nikt nie złożył apelacji, ufając sądowi. Ten zaś nie sporządził pisemnego uzasadnienia. Jak zauważył Rzecznik Praw Obywatelskich, który złożył w tej sprawie skargę nadzwyczajną do Sądu Najwyższego, sąd rejonowy wydał orzeczenie, które wobec istotnych błędów i braków nie może zostać wykonane. 

WZORY dokumentów w LEX:

 

Wskutek tych błędów nie został zrealizowany cel uczestników postępowania, którym była likwidacja sporów związanych ze sposobem korzystania z gruntu, mimo prawomocnego zakończenia postępowania. Nie otrzymali oni prawomocnego orzeczenia, które mogliby wykonać i w ten sposób ostatecznie zakończyć wspólnotę praw, co stanowiło dotychczas źródło konfliktów. Wręcz przeciwnie – orzeczenie, które nieprecyzyjnie opisuje co komu przypadło w efekcie zniesienia wspólności praw, może być wyłącznie przyczyną kolejnych sporów pomiędzy uprawnionymi.

 

Prawo nieruchomości. Zbiór przepisów

Sprawdź  

Skarga nadzwyczajna uwzględniona

Sąd Najwyższy (sygn. akt I NSNc 589/21) stwierdził, że skarga nadzwyczajna zasługuje na uwzględnienie, albowiem postanowienie sądu rejonowego nie odpowiada prawu. Jak zauważył, jest możliwe zniesienie współużytkowania wieczystego, chociaż zagadnienie to nie jest uregulowane wprost w przepisach prawa. W związku z tym należy tutaj mieć na względzie szczególnie orzecznictwo Sądu Najwyższego. Zwłaszcza pogląd, że do instytucji użytkowania wieczystego należy w drodze analogii stosować odpowiednio przepisy o własności, w tym przepisy o współwłasności.

SN wyjaśnił, że zawsze postanowienie, w którym sąd orzeka o zniesieniu współużytkowania wieczystego, ma charakter konstytutywny (art. 624 k.p.c.). Uchyla ono dotychczasowe uprawnienia przysługujące współużytkownikom wieczystym na podstawie stosunku współużytkowania wieczystego, a jednocześnie tworzy dla nich nowe prawa. Oznacza to, że jeżeli w postanowieniu znoszącym współużytkowanie wieczyste sąd orzeknie, w celu wyjścia z niepodzielności tego współużytkowania wieczystego, podział fizyczny wspólnego współużytkowania wieczystego nieruchomości, to przyznaje on jednocześnie poszczególnym współużytkownikom wieczystym użytkowanie wieczyste określonych jego części powstałych z podziału.

Czytaj także: SN: Podwójny stan prawny przy podziale nieruchomości to błąd sądu>>

Czytaj w LEX: Umowne zniesienie współwłasności nieruchomości - komentarz praktyczny >>>

Czytaj w LEX: Wpływ zniesienia odrębnej własności lokalu na byt hipoteki ustanowionej na tym prawie >>>

 

SN dodał, że integralną część sentencji postanowienia o zniesieniu współużytkowania wieczystego nieruchomości, którym sąd przyznaje dotychczasowym współużytkownikom wieczystym wydzielone jej części na odrębne użytkowanie wieczyste, stanowi plan podziału sporządzony według zasad obowiązujących przy oznaczeniu nieruchomości w księgach wieczystych (art. 621 k.p.c.).

Nie doszło do zniesienia współużytkowania wieczystego

Zdaniem SN w tej sprawie wykonanie postanowienia sądu rejonowego nie jest możliwe, gdyż nie wywołuje ono żadnych skutków przewidzianych w art. 624 k.p.c., w wyniku wadliwej opinii biegłego z zakresu geodezji. Dlatego Sąd Najwyższy podzielił stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich, że na skutek rażącej jego wadliwości nie doszło do sądowego zniesienia współużytkowania wieczystego wskazanej w nim nieruchomości przez podział na odrębne przedmioty współużytkowania wieczystego. W tym względzie sąd rejonowy naruszył art. 210 zd. 1 k.c. w zw. z art. 211 k.c., poprzez ich błędne zastosowanie i zniweczenie prawa uczestników do zniesienia stanu wspólności przysługujących im praw rzeczowych na drodze sądowej. Powyższe prowadzi też do wniosku, że zasadny jest zarzut naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 325 k.p.c. w zw. z art. 13 par. 2 k.p.c. oraz art. 621 k.p.c. w zw. z art. 623 k.p.c. i art. 624 zd. 1 k.p.c., poprzez błędne oznaczenie w sentencji zaskarżonego postanowienia Sądu Rejonowego powierzchni działek, mających stanowić przedmiot wyodrębnianych praw użytkowania wieczystego.

Dlatego Sąd Najwyższy uchylił w całości zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego  i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania temu sądowi, z obowiązkiem rozpatrzenia wniosku o sprostowanie. 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.