Problem powstał na tle sytuacji w Sądzie Okręgowym w Słupsku. Kolegium tego sądu zwolniło jedną z sędziów tego sądu z obowiązku rozpoznania około 70 spraw w toku, w których była sędzią sprawozdawczynią.
Uchwała miała zapobiegać kwestionowaniu statusu sędziów
Uchwała tego kolegium, przyjęta bez jej zgody, nie została jej doręczona i nie zawierała żadnego uzasadnienia. Sędzi tej odmówiono także dostępu do treści tej uchwały. Owe sprawy zostały następnie przydzielone do rozpoznania innemu sędziemu.
Pytanie prejudycjalne zadała Trybunałowi sędzia Agnieszka Niklas-Babik. W jej ocenie działania te stanowią formę ukarania jej za próby kwestionowania prawidłowości powołania sędziego, z którym zasiadała w innym składzie orzekającym. Miałaby to być także kara za uchylenie pierwszoinstancyjnego wyroku wydanego przez sąd niespełniający wymogów prawa Unii. Zwolnienie jej z obowiązku rozpoznania spraw, jej zdaniem, miało zapobiec podejmowaniu przez nią takich prób w przyszłości.
Sędzia ta wystąpiła do Trybunału Sprawiedliwości w dwóch ze spraw, z obowiązku rozpoznania których została zwolniona. Chce ustalić, czy w świetle prawa Unii – mimo wspomnianej uchwały i późniejszego przydzielenia każdej z tych spraw innemu sędziemu – jest ona nadal uprawniona do dalszego rozpoznawania tych spraw.
Zastrzeżenia sędzi wynikały z faktu, że ci inni sędziowie zostali powołani na swoje stanowisko na podstawie uchwały Krajowej Rady Sądownictwa w składzie zmienionym w 2017 r., który nie gwarantował jej niezależności względem władzy ustawodawczej i wykonawczej, przez co nadwerężona została jej zdolność do proponowania na stanowiska sędziowskie niezależnych i bezstronnych kandydatów.
W dniu gdy wystąpiła ona z wnioskami do Trybunału, sprawy te pozostawały jeszcze w jej referacie. Po zwolnieniu jej z obowiązku rozpoznania tych spraw, pytania prejudycjalne nie zostały wycofane.
Rodzaj kary dyscyplinarnej
Trybunał przypomniał, że niezawisłość sędziowska oznacza, iż sędziowie powinni być chronieni przed jakąkolwiek nieuprawnioną ingerencją mogącą wpływać na ich rozstrzygnięcia, w tym również przed nieuprawnionymi naciskami w obrębie danego sądu. Okoliczność, że kolegium sądu może zwolnić sędziego z obowiązku rozpoznania przydzielonych mu spraw bez konieczności przestrzegania obiektywnych i precyzyjnych kryteriów regulujących to uprawnienie oraz bez konieczności uzasadnienia takiej uchwały, może zagrozić niezawisłości sędziowskiej. Nie można bowiem wykluczyć, że to zwolnienie sędziego z obowiązku rozpoznania przydzielonych mu spraw było arbitralne czy wręcz stanowiło ukrytą karę dyscyplinarną.
Sąd krajowy – z zastrzeżeniem dokonania przez niego weryfikacji i potwierdzenia, że zwolnienie z obowiązku rozpoznania spraw nastąpiło z naruszeniem prawa Unii – jest zobowiązany usunąć sprzeczne z prawem skutki wywołane przez to zwolnienie. W rezultacie należy odstąpić od stosowania uchwały kolegium i aktów wydanych w jej następstwie, a sędzia, którą zwolniono z obowiązku rozpoznania przydzielonych jej spraw, może nadal orzekać w przydzielonych jej wcześniej sprawach.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 6 marca 2025 r., w sprawach połączonych C-647/21| D.K. i C-648/21, M.C. i M.F
Cena promocyjna: 224.1 zł
Cena regularna: 249 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 186.74 zł
