Przyjęty przez rząd projekt zakłada zmiany, których celem jest m.in. usunięcie wątpliwości interpretacyjnych pojawiających się przy ustalaniu, kiedy powinny zostać wykonane obowiązki z zakresu weryfikacji karalności osób, które mają pracować lub wykonywać inną działalność wobec dzieci. Nowe rozwiązania przewidują jednoznaczne określenie tych zasad. - Nowelizacja wprowadza ułatwienia dla rodziców i opiekunów, którzy chcą wspierać działania szkoły, przedszkola czy organizatora dodatkowych zajęć. Nie będą musieli przechodzić przez skomplikowane procedury, wystarczy złożenie oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej – podkreśliła wiceministra sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz.
Od 15 sierpnia 2024 r. obowiązują przepisy, nakazujące różnym podmiotom - w tym także świadczącym usługi hotelarskie oraz turystyczne, a także prowadzącym inne miejsca zakwaterowania zbiorowego - wdrożyć standardy ochrony małoletnich (od tego momentu obowiązują kary za ich niewdrożenie).
Czytaj: Szybsze korzystanie z Krajowego Rejestru Karnego na zakończenie roku szkolnego>>
Ustawa m.in. poszerzyła grono osób, które powinny być sprawdzone w Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnych i mają przedstawić zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego - w przypadku szkół wymaga, by dyrektor szkoły prześwietlił w ten sposób każdą osobę dopuszczoną do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem lub opieką nad dziećmi. Dodatkowo rozszerzyła te obowiązki o konieczność sprawdzenia rejestrów zagranicznych. W przypadku osoby, która jest obywatelem więcej niż jednego kraju Unii Europejskiej lub ma obywatelstwo brytyjskie, nadal wystarczy zaświadczenie z jednego rejestru, ale jeśli w grę wchodzi państwo trzecie lub kilka krajów, wymagane będzie przedstawienie informacji z rejestrów karnych każdego z nich. Ponadto taka osoba będzie musiała złożyć oświadczenia o miejscach zamieszkania w ciągu ostatnich 20 lat w państwie innym niż państwo obywatelstwa oraz przedstawić informację z rejestru karnego tego państwa – jeśli nie prowadzi ono takiego rejestru, osoba składa pod rygorem odpowiedzialności karnej oświadczenie, że nie była skazana za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. Resort sprawiedliwości na stronie Zespołu ds. Ochrony Małoletnich zamieścił informację, jak uzyskać zaświadczenia o karalności z państw innych niż Polska.
Proste oświadczenie zamiast skomplikowanych procedur
Rodzice i opiekunowie, którzy pomagają w przedszkolu, szkole czy podczas wycieczek lub innych wydarzeń, np. zajęć dodatkowych, nie będą musieli przedstawiać zaświadczeń o niekaralności. Wystarczy, że złożą pisemne oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej, że nie figurują w Rejestrach Sprawców na Tle Seksualnym, ani rejestrach karnych jako skazani za przestępstwa określone w ustawie i nie mają zakazu pracy z małoletnimi.
Osoby, które odbywają obowiązkowe praktyki w szkole lub na studiach, a także wolontariusze, nie będą musieli ponosić opłaty za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego.
Wprowadzona zostanie możliwość ponownego sprawdzenia w Rejestrach Sprawców na Tle Seksualnym osoby, która już wcześniej została dopuszczona do pracy lub innej działalności z udziałem dzieci. Nowe przepisy pozwolą na przeprowadzenie takiej weryfikacji nie częściej niż raz na dwa lata i po upływie dwóch lat od czasu rozpoczęcia przez daną osobę pracy lub innej działalności wobec dzieci. Oznacza to, że jeśli np. nauczyciel, wychowawca, instruktor lub wolontariusz pracuje/działa w tym samym miejscu z dziećmi przez kilka lat, organizator lub pracodawca będzie miał prawo po upływie dwóch lat sprawdzić czy jego dane figurują w rejestrach osób skazanych za przestępstwa. Jest to istotne, ponieważ sytuacja danej osoby może się zmienić – np. może zostać skazana za przestępstwo dopiero po zatrudnieniu.
Jednoznacznie określono, kto i kiedy musi sprawdzić osoby pracujące z dziećmi. W dalszym ciągu obowiązek sprawdzania osób będzie spoczywał na pracodawcach i organizatorach, np. dyrektorach szkół, kierownikach placówek czy organizatorach kolonii. Tam, gdzie jest to uzasadnione, przepisy przewidują wyjątki od obowiązku weryfikacji danych o karalności, np. gdy osoba działa pod stałym nadzorem innej dorosłej osoby lub gdy została już raz sprawdzona przez innego organizatora.
Czytaj: Kolejka jak w PRL po zaświadczenia o niekaralności>>
Czytaj w LEX: Obowiązek przedkładania informacji o niekaralności w kontekście nauczycielskich stosunków pracy >
Co problematyczne?
Z odpowiedzi MS na najczęściej zadawane pytania dotyczące zaświadczeń o niekaralności wynika, że dyrektor ma obowiązek sprawdzić te osoby, z którymi podpisuje umowę lub które prowadzą działalność oświatową na terenie szkoły.
Goście zapraszani jednorazowo nie muszą być sprawdzani, o ile nauczyciel jest w tym czasie ze swoimi uczniami.
Rodzic-opiekun wycieczki działa - jak sprecyzowano - jako wolontariusz i podlega weryfikacji karalności. - Najlepiej ustalić listę rodziców - wolontariuszy na początku roku i zweryfikować ich zgodnie z art. 21 ustawy - informuje ministerstwo i zastrzega, że planowana jest zmiana przepisów, która zwolni rodziców z obowiązku dostarczania zaświadczeń z KRK.
Co ważne, także organizator szkoleń online dla dzieci i młodzieży musi sprawdzić swoich pracowników w Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym i pod względem niekaralności. Taką kontrolę muszą przejść też studenci medycyny, którzy będą mieli praktyki w szpitalach na oddziałach pediatrycznych.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
