Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił decyzję Dyrektora Izby Celnej  w sprawie podatku akcyzowego z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego. Stwierdził, ze decyzja ta nie może być wykonana. Ponadto zasądził od Dyrektora Izby Celnej na rzecz strony skarżącej kwotę 297  złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania. 
Andrzej M., złożył 25 maja 2010 r. uproszczoną deklarację nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego marki Alfa Romeo. W treści deklaracji AKC-U  zapisał należny podatek akcyzowy w wysokości 1.123 zł. Do deklaracji załączył wniosek o wydanie dokumentu potwierdzającego zapłatę podatku akcyzowego oraz dokumenty potwierdzające fakt nabycia wewnątrzwspólnotowego przedmiotowego pojazdu. Naczelnik Urzędu Celnego określił Andrzejowi M. wysokość podstawy opodatkowania z tytułu nabycia tego samochodu na kwotę 10.989 zł oraz wysokość zobowiązania w podatku akcyzowym na kwotę 2.044 zł.
Dyrektor Izby Celnej, po rozpoznaniu odwołania, utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu wskazał, że co do zasady podstawą opodatkowania podatkiem akcyzowym w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia jest kwota, jaka podatnik jest zobowiązany za auto zapłacić. Jednakże w sytuacji, gdy tak ustalona podstawa opodatkowania bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej tego samochodu, organy uprawnione są do określenia podstawy opodatkowania w oparciu o średnią wartość rynkową samochodu osobowego. Uznając, że zadeklarowana w umowie sprzedaży kwota 1.500 Euro (6.066,00 zł) jest kwotą znacznie odbiegającą od średniej wartości rynkowej samochodu podobnego na rynku krajowym, organ I instancji dokonał weryfikacji zadeklarowanej podstawy opodatkowania. Wartość rynkową pojazdu ustalono w kwocie 15.900 zł. Zgodnie z art. 105 ustawy o podatku akcyzowym stawka akcyzy na taki samochód osobowy, uwzględniając pojemność silnika, wynosi 18,6 % podstawy opodatkowania po odliczeniu VAT i akcyzy, tj. 2044,00 zł.

Różnice w wartościach

Dyrektor Izby Celnej wskazał, że organ pierwszej instancji nie zakwestionował stanowiska Ministra Finansów zawartego w interpretacji indywidualnej Ministra Finansów Z treści tej interpretacji wynika, że co do zasady podstawą opodatkowania w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego, będzie kwota jaką podatnik jest obowiązany zapłacić za samochód, udokumentowana fakturą VAT i potwierdzona przelewem. Jednakże przepisy art. 104 ust. 7 - 11 ustawy o podatku akcyzowym określają zasady i sposób określania podstawy opodatkowania w oparciu o średnią wartość rynkową samochodu osobowego przez uprawnione organy w sytuacjach, gdy ustalona w oparciu o art. 104 ust. 1 pkt 1 i pkt 2. ustawy podstawa opodatkowania bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej tego samochodu osobowego. Z uwagi na znaczne różnice pomiędzy wartością rynkową pojazdu, a wartością deklarowaną wynikającą z umowy kupna sprzedaży Naczelnik Urzędu Celnego zasadnie określił wysokość zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym.

Organ odwoławczy nie zgodził się ze stanowiskiem strony, że uzasadnionym powodem usprawiedliwiającym deklarowaną podstawę opodatkowania nabywanych wewnątrz Unii Europejskiej pojazdów jest fakt, iż podmiot zawodowo zajmuje się handlem samochodami i stanowi to tzw. uzasadnioną przyczynę zaniżania cen sprowadzanych pojazdów określoną przez ustawodawcę wart. 104 przedmiotowej ustawy.Dyrektor podkreślił, że na żadnym etapie postępowania nie była kwestionowana wiarygodność przedstawionej faktury kupna - sprzedaży przedmiotowego pojazdu, ale weryfikacja podatku byłą konieczna.

Dyrektor złamał prawo

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Andrzej M. wniósł o uchylenie decyzji organu pierwszej i drugiej instancji w części dotyczącej określenia wysokości podstawy opodatkowania z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego marki Alfa Romeo w części przekraczającej kwotę 6.037 zł oraz wysokości zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym przekraczającej kwotę 1.123,00 zł. Zaskarżonym decyzjom zarzucono naruszenie przepisu art. 104 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym poprzez przyjęcie, że podstawy opodatkowania nie stanowi kwota jaką podatnik zapłacił za samochód osobowy (wynikająca z faktury dokumentującej jego nabycie) lecz średnia wartość rynkowa samochodu osobowego. Zarzucono nadto naruszenie przepisu art. 122, art. 180 § 1, art. 187 § 1 i art. 191 Ordynacji podatkowej z uwagi na brak wyczerpującego rozpatrzenia sprawy pod względem faktycznym i merytorycznym, nie zebraniu całego materiału dowodowego i nierozpatrzeniu go w sposób wyczerpujący. Zdaniem skarżącego organ nieprawidłowo ustalił i ocenił stan faktyczny, a także przekroczył granice swobodnej oceny dowodów pomijając jako dowód w sprawie faktury dokumentujące nabycie pojazdu. Andrzej M. zarzucił także naruszenie art. 124 Ordynacji podatkowej przez niewskazanie zasadności przesłanek i lakoniczności twierdzeń organów stanowiących podstawę ich rozstrzygnięć.

Zdaniem skarżącego podanie prawdziwej ceny zakupu pojazdu nabytego za granicą nie stanowi zaniżenia podstawy opodatkowania.

Ocena WSA

Zdaniem sądu z treści przepisu art.104 ust.8 ustawy o podatku akcyzowym wynika, że podstawa opodatkowania może być ustalona na poziomie niższym niż średnia wartość rynkowa samochodu osobowego jedynie w sytuacji wykazania uzasadnionych przyczyn, dla których wartość pojazdu jest niższa. W ocenie sądu decydujące jest kryterium wartości pojazdu, a nie jego ceny. Proponowana przez skarżącego metoda weryfikacji odnosi się do parametrów kształtujących indywidualną cenę w zależności od miejsca nabycia, podczas gdy organy podjęły działania w celu porównania ceny uiszczonej i wartości pojazdu. Zasadnie przyjęto, że okoliczności nabycia wynikające z pertraktacji cenowych skarżącego jako podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą i dokonującego często zakupów, nie stanowią przesłanki uzasadniającej niższą wycenę. Okoliczności te nie wpływają na wartość pojazdu, jedynie kształtują jego cenę. Wartość stanowi pojęcie zobiektywizowane ekonomicznie, będące pochodną cech towaru. Przyjęcie podstawy opodatkowania na poziomie średniej wartości rynkowej stanowi kryterium obiektywne w sytuacji niewykazania uzasadnionych przyczyn, dla których samochód osobowy ma wartość niższą.

W niniejszej sprawie różnica wynosi 45 % i można by uznać uwzględniając li tylko podaną wartość matematyczną, iż faktycznie cena z faktury znacznie odbiega od średniej wartości samochodu. Samo wskazanie procentowej kwoty różnicy bez podania, z czego wynika jej "znaczność" w realiach konkretnej sprawy jest niewystarczające.

W ocenie sądu organ podatkowy nie dokonał oceny wielkości różnicy wyrażonej w procentach, jak i wyliczonej kwotowo w odniesieniu do średniej wartości rynkowej, ustalonej zgodnie z art. 104 ust.11 ustawy o podatku akcyzowym w celu uzasadnienia twierdzenia o znacznym odbieganiu tych wielkości. Rzeczą organu ponownie rozpoznającego sprawę będzie ustalenie, czy istnieją przesłanki do ustalenia, że wysokość podstawy opodatkowania znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej.

Z tych względów, sąd uznał skargę za uzasadnioną.

Sygnatura akt: postanowienie WSA I SAB/Wa 336/10