Wniosek prokuratora o uchylenie immunitetu prof. Manowskiej

Wnioski zostały skierowane do Trybunału Stanu i do Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego.

Problem powstał 4 września ub. roku, gdy prokurator z Wydziału Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej wszczął śledztwo w sprawie niedopełnienia obowiązków przez przewodniczącego Trybunału Stanu – I prezesa SN prof. Małgorzatę Manowską. Prezes nie zwołała posiedzenia pełnego składu Trybunału Stanu w terminie wynikającym z przepisów.

Członkowie Trybunału chcą ukarania

Postępowanie w tej sprawie zostało zainicjowane zawiadomieniem złożonym w dniu 12 czerwca 2024 r. przez ośmiu członków Trybunału Stanu. Do prowadzonego śledztwa dołączono następnie materiały innych postępowań pozostających w związku podmiotowo-przedmiotowym, w tym z zawiadomienia pełnomocników sędziego Pawła Juszczyszyna oraz sędziów Sądu Najwyższego.

Czytaj też: Śledztwo w sprawie niezwołania Trybunału Stanu

W wyniku przeprowadzonego śledztwa prokurator uzyskał materiał dowodowy dostatecznie uzasadniający podejrzenie, że Małgorzata Manowska, sędzia Sądu Najwyższego oraz członek Trybunału Stanu, popełniła trzy czyny zabronione polegające na:

przekroczeniu uprawnień w okresie od 7 października 2021 roku do 14 lipca 2022 roku, w ten sposób, że jako Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego i Przewodnicząca Kolegium Sądu Najwyższego potraktowała nieoddanie głosów przez 10 członków oraz zastępców Kolegium podczas siedmiu głosowań przeprowadzonych w trybie obiegowym – z rażącym naruszeniem art. 21 par. 3 ustawy o Sądzie Najwyższym – jako oddanie głosu wstrzymującego się, wskutek czego bezzasadnie uznała za ważne głosowania Kolegium w przedmiocie podjęcia 24 uchwał, mimo że nie został spełniony ustawowy wymóg kworum, niezbędny dla ważności głosowania w trybie obiegowym,
nie zwołała posiedzenia pełnego składu Trybunału Stanu w terminie 45 dni od daty złożenia w dniu 20 marca 2024 roku w Sądzie Najwyższym przez sześciu członków Trybunału Stanu prawidłowego pisemnego wniosku o jego zwołanie w sprawie należącej do właściwości Trybunału Stanu,
zaniechała wykonania obowiązku wynikającego z prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w Olsztynie z 10 maja 2021 roku mającego polegać na opatrzeniu opublikowanej na stronie internetowej Sądu Najwyższego uchwały Izby Dyscyplinarnej SN z dnia 4 lutego 2020 roku o sygn. II DO 1/20 informacją, że skuteczność i wykonalność tejże uchwały zostały wstrzymane na czas trwania postępowania o ustalenie, że uchwała ta nie jest orzeczeniem Sądu Najwyższego

Uchwały Kolegium Sądu Najwyższego bez kworum

Do podjęcia uchwały przez Kolegium SN w trybie głosowania obiegowego w czasie pandemii Covid-19 wymagane było oddanie głosu przez co najmniej 2/3 liczby członków Kolegium, tj. co najmniej 11 osób, poprzez złożenie oświadczenia o głosie „za”, „przeciw” albo „wstrzymuję się”.

Tymczasem podczas siedmiu głosowań Kolegium SN, w okresie od października 2021 r. do lipca 2022 r., kworum to nie zostało zachowane – głosowało mniej niż wymaganych prawem jedenastu członków.

Wynikało to z faktu, iż część członków i zastępców członków Kolegium wstrzymała się od udziału w jego pracach „do czasu całkowitego zaprzestania działalności Izby Dyscyplinarnej, a tym samym rzeczywistego wykonania orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej”. O swoim stanowisku - tj. wstrzymaniu się od udziału w pracach Kolegium SN, a nie o wstrzymaniu się od głosu – informowali pisemnie przewodniczącą Kolegium, Małgorzatę Manowską.

Pomimo to Małgorzata Manowska przyjmowała, że powyżsi członkowie Kolegium, wstrzymujący się w pracach organu, oddają głosy wstrzymujące się, które należy uwzględniać przy ustalaniu kworum.

Prokurator uznał, że Małgorzata Manowska dowolnie przyjęła, iż w trybie głosowania obiegowego przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, wystarczające jest przesłanie członkowi organu projektu uchwały i wyznaczenie terminu na zajęcie stanowiska, a brak odpowiedzi oznacza głos wstrzymujący się.

Wskutek tego Pierwsza Prezes SN oczywiście bezzasadnie uznała za ważne głosowania Kolegium SN, w wyniku których podjęto 24 uchwały, mimo niespełnienia wymogu kworum niezbędnego do ważności głosowania obiegowego, tj. oddania głosu przez co najmniej 2/3 członków Kolegium poprzez wyraźne oświadczenie „za”, „przeciw” albo „wstrzymuję się”.

Zdaniem prokuratora działanie to stanowiło przekroczenie uprawnień.

Niezwołanie posiedzenia Trybunału Stanu

W dniu 20 marca 2024 r. członek Trybunału Stanu Przemysław Rosati złożył w Sądzie Najwyższym podpisany przez niego oraz pięciu innych członków Trybunału Stanu, skierowany do Przewodniczącej Trybunału Stanu Małgorzaty Manowskiej, pisemny wniosek o zwołanie posiedzenia pełnego składu Trybunału Stanu między innymi w sprawie uchylenia jego regulaminu.

Zgodnie z regulaminu Trybunału Stanu stanowi m.in., iż w sprawach należących do właściwości Trybunału Stanu Przewodniczący Trybunału Stanu jest obowiązany zwołać posiedzenie pełnego składu Trybunału Stanu w terminie 45 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku przez co najmniej pięciu członków Trybunału Stanu.

W przypadku złożenia przez grupę co najmniej pięciu członków Trybunału Stanu pisemnego wniosku o zwołanie posiedzenia pełnego składu Trybunału, na Przewodniczącym ciąży obowiązek zwołania takiego posiedzenia w terminie 45 dni.

Pomimo tego, Przewodnicząca Trybunału Stanu Małgorzata Manowska zaniechała zwołania posiedzenia pełnego składu Trybunału Stanu nie tylko w terminie 45 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku, ale też do dnia dzisiejszego, wskutek czego nie dopełniła swojego obowiązku wynikającego wprost z par. 7 ust. 3 regulaminu Trybunału Stanu - wskazano.

Zdaniem prokuratora zaniechanie to jest działaniem na szkodę interesu publicznego, przejawiającego się w niezakłóconym funkcjonowaniu konstytucyjnego organu państwa, jakim jest Trybunał Stanu, oraz możliwości realizowania przez niego ustawowych kompetencji.

Niewykonanie postanowienia sądu

W dniu 4 lutego 2020 r. w Warszawie Izba Dyscyplinarna w Sądzie Najwyższym wydała uchwałę, na mocy której zawiesiła sędziego Sądu Rejonowego w Olsztynie Pawła Juszczyszyna w czynnościach służbowych oraz obniżyła mu o 40 procent wynagrodzenie na czas trwania zawieszenia.

Pełnomocnik Pawła Juszczyszyna złożył w Sądzie Okręgowym w Olsztynie wniosek o zabezpieczenie roszczenia o ochronę dób osobistych, poprzez wstrzymanie skuteczności i wykonalności powyższej uchwały (sygn. II DO 1/20) oraz o opublikowanej na stronie internetowej Sądu Najwyższego informacji, że skuteczność i wykonalność uchwały zostały wstrzymane na czas trwania postępowania.

10 maja 2021 roku Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny wydał postanowienie, na mocy którego udzielił wnioskodawcy zabezpieczenia roszczenia przez wstrzymanie skuteczności i wykonalności uchwały z 4 lutego 2020 roku oraz nakazanie opatrzenia wskazanej wyżej uchwały, opublikowanej na stronie internetowej Sądu Najwyższego, informacją, że skuteczność i wykonalność uchwały zostały wstrzymane.

Na postanowienie to zażalenie złożył Sąd Najwyższy. W dniu 30 września 2021 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie oddalił zażalenie, tym samym postanowienie pierwszoinstancyjne stało się prawomocne.

Odpis prawomocnego postanowienia doręczono Sądowi Najwyższemu w dniu 12 października 2021 roku.

Osobą zobowiązaną do wykonania ww. postanowienia była Pierwsza Prezesa Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska. Pomimo prawnego obowiązku zaniechała wykonania powyższego postanowienia Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 10 maja 2021 r., sygn. akt I Co 76/21, w zakresie opatrzenia opublikowanej na stronie internetowej Sądu Najwyższego uchwały Izby Dyscyplinarnej SN z dnia 4 lutego 2020 roku o sygn. akt II DO 1/20 informacją, że skuteczność i wykonalność tejże uchwały zostały wstrzymane.

Prokurator ustalił, iż nie zachodziły żadne przeszkody prawne ani faktyczne, które uniemożliwiałyby wykonanie obowiązku nałożonego postanowieniem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 10 maja 2021 roku, sygn. akt I Co 76/21, który sprowadzał się do wykonania czynności technicznej – opatrzenia opublikowanej na stronie internetowej uchwały Sądu Najwyższego stosowną adnotacją.

Zdaniem prokuratora stanowiło to działanie na szkodę interesu prywatnego Pawła Juszczyszyna, przejawiającego się w narażeniu na utratę dobrego imienia oraz zaufania potrzebnego dla zajmowania przez niego stanowiska sędziego Sądu Rejonowego w Olsztynie, a także interesu publicznego – dobra wymiaru sprawiedliwości - przejawiającego się w respektowaniu i wykonywaniu przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, który jest organem Sądu Najwyższego, skierowanych do niego prawomocnych orzeczeń sądowych.