Nowelizacja do ustawy o gospodarce nieruchomościami podpisana przez prezydenta 25 lutego 2009 r. rozszerza prawa wywłaszczonych właścicieli, a tym samym przyczyni się do zwiększenia zwrotów majątku przejętego przez państwo. Dzięki nowelizacji ustawy byli właściciele, czy też ich spadkobiercy mogą ubiegać się o zwrot części wywłaszczonej wcześniej nieruchomości niewykorzystanej pod inwestycję publiczną. Zmiana w ustawie jest wywołana wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 2008 roku. Dotychczas zwrot części nieruchomości był obwarowany spełnieniem dodatkowych warunków wynikających z ustawy, które w zeszłym roku TK uznał za niezgodne z konstytucją. Zakwestionowane przepisy wskazywały, że właściciel lub jego spadkobierca mógł odzyskać część niewykorzystanej przez państwo nieruchomości, o ile istniała możliwość zagospodarowania tej części nieruchomości zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obowiązującym w dniu złożenia wniosku o zwrot. Jeżeli z kolei planu zagospodarowania przestrzennego nie było - co jest powszechne - odzyskać część nieruchomości można było, gdy istniała decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Innym warunkiem odzyskania części nieruchomości było przyleganie tej części nieruchomości do nieruchomości będącej własnością wnioskującego o zwrot, czyli gdy była to nieruchomość sąsiadująca.

Taki stan rzeczy powodował trudności w odzyskaniu części niewykorzystanej na cele publiczne nieruchomości. "O ile odzyskanie nieruchomości w całości było możliwe, o tyle części nieruchomości - utrudnione. Teraz sytuacja ulega diametralnej zmianie. Mianowicie bez żadnych warunków i dodatkowych przesłanek można występować o zwrot części niewykorzystanej przez państwo, a wywłaszczonej nieruchomości. Jest wiele gruntów w samej choćby Warszawie, na których częściowo państwo zrealizowało inwestycję, natomiast nie tak wiele, które są zupełnie "czyste", nienaruszone mimo wywłaszczenia. Moi Klienci napotykali na liczne przeszkody w odzyskaniu "wolnej", niezagospodarowanej części działki. Na szczęście nowelizacja znacząco przyczyni się do zwiększenia zwrotów części nieruchomości." - komentuje Mec. Lidia Szczesna-Jędrych z kancelarii prawnej LSJ. "Odpadają bowiem obwarowania, które zamykały, a co najmniej utrudniały drogę do odzyskania części wywłaszczonej nieruchomości. Należy się spodziewać, że ta nowelizacja umożliwi wielu osobom odzyskanie nieruchomości. Sprawy administracyjne o zwrot części nieruchomości powinny teraz toczyć się sprawniej i szybciej" - dodaje Mec. Lidia Szczesna-Jędrych.

Po wejściu przepisów w życie osoby zainteresowane odzyskaniem utraconej nieruchomości powinny przygotować odpowiedni wniosek o zwrot nieruchomości lub jej części, a następnie złożyć go u starosty wraz z odpowiednią dokumentacją.