Obawy sędziów o wszczynanie wobec nich postępowań dyscyplinarnych w oparciu o te podstawy są realne i oparte na rzeczywistych działaniach rzeczników dyscyplinarnych. Chodzi o to, że w 2023 r. miało miejsce czternaście spraw dyscyplinarnych, w których wszczęto postępowanie za kwestionowanie skuteczności powołania sędziowskiego, dwie sprawy dyscyplinarne, w których odmówiono wszczęcia postępowania dyscyplinarnego w ww. przedmiocie, oraz jedna sprawa, w której z urzędu podjęto czynności wyjaśniające w celu ustalenia, czy doszło do opisanych powyżej przewinień dyscyplinarnych określonych w art. 107 par. 1 pkt 1 i 3 u.s.p.
Rząd planuje zakończenie prac nad nowelą maksymalnie do końca drugiego kwartału.
Badanie wymogów niezawisłości
Projektowana ustawa przewiduje ponadto wyeliminowanie z porządku prawnego regulacji funkcjonalnie sprzężonych ze znoszonymi przepisami, zakwestionowanymi przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a odnoszących się do badania spełniania przez sędziego wymogów niezawisłości i bezstronności z uwzględnieniem okoliczności towarzyszących jego powołaniu i jego postępowania po powołaniu. Procedura w tym zakresie stanie się bezprzedmiotowa w związku ze zniesieniem zakazów dotyczących oceny prawidłowości umocowania organów władzy publicznej.
Dla asesorów – sprawy nieletnich
Projektowana ustawa zakłada również umożliwienie asesorom sądowym wykonywania obowiązków orzeczniczych w sprawach pozostających w zakresie właściwości wydziałów rodzinnych i nieletnich. Środkiem realizacji celu projektowanej ustawy w postaci zapewnienia funkcjonowania sądownictwa rodzinnego na wysokim poziomie jest zagwarantowanie odpowiedniej liczby orzeczników i racjonalne obciążenie ich pracą, tak aby mogli w sposób dokładny wykonywać swoje zadania, a ponadto stworzenie warunków do nabywania doświadczenia orzeczniczego przez asesorów w ramach sądownictwa rodzinnego.
W 2023 r. liczba spraw załatwionych przez sędziego w wydziałach rodzinnych i nieletnich według obsady średniookresowej wyniosła 1582, a w 2024 r. – 1534,4, podczas gdy w wydziałach cywilnych było to odpowiednio 648,5 oraz 596,3 sprawy, a w wydziałach karnych 1021,4 oraz 988,4 sprawy. Jeszcze bardziej widoczna dysproporcja w średniej liczbie spraw załatwionych przez jednego sędziego jest widoczna w wydziałach pracy i ubezpieczeń społecznych, gdzie w 2023 r. przypadło 349,6 załatwionych spraw na jednego sędziego, a w 2024 r. 403,4 sprawy. Również w wydziałach gospodarczych obciążenie sędziów jest zdecydowanie niższe niż w wydziałach rodzinnych i nieletnich, bo w 2023 r. było to średnio 409 sprawy załatwionej przez sędziego, a w 2024 r. – 403,4 sprawy.
Nie będą orzekać o rozwodach
Specyfiką wydziałów rodzinnych i nieletnich jest znaczna liczba koniecznych do rozpoznania spraw z kategorii pilnych. Wzrost liczby orzeczników poprzez dopuszczanie do orzekania we wszystkich sprawach rozstrzyganych w wydziałach rodzinnych i nieletnich asesorów sądowych, pozwoli na zmniejszenie obciążenia pracą sędziów rodzinnych, co wpłynie na jakość orzecznictwa, komfort pracy sędziów rodzinnych i poświęcenie większej ilości czasu sprawom, które tego wymagają.
Jednocześnie ministerstwo podkreśla, że asesorzy orzekają wyłącznie w sądach rejonowych, a zatem nie będą orzekać w sprawach należących w I instancji do sądów okręgowych, np. sprawach rozwodów.
Projekt tego aktu prawnego zawiera również doprecyzowanie, że wniosek asesora sądowego o powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego nie może zostać złożony przed upływem 30 miesięcy pełnienia obowiązków sędziego przez asesora sądowego, a zarządzenie przez prezesa sądu okręgowego dokonania oceny kwalifikacji asesora sądowego może nastąpić dopiero po 36 miesiącach jego służby.
Cena promocyjna: 62.1 zł
Cena regularna: 69 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 51.74 zł
