Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów orzekł, że postanowienie umowne o treści: "W przypadku niewywiązania się z warunków niniejszej umowy i powstania zobowiązania po stronie Najemcy, Najemca ponosi koszty windykacji roszczenia prowadzonej przez wynajętą przez Wynajmującego Kancelarię" - jest niezgodne z art. 3851 kodeksu cywilnego.

W myśl zaskarżonej klauzuli, klient powinien ponieść koszty windykacji prowadzonej przez podmiot wynajęty przez kontrahenta, niezależnie od ich wysokości. W wadliwym postanowieniu bowiem nie precyzuje się, jakie czynności wchodzą w skład działań windykacyjnych oraz jaki jest ich cennik. Najemca, podpisując ww. postanowienie wzorca umowy, tym samym jest zmuszony do wzięcia na siebie ryzyka obciążenia kwotami, których wysokości nie jest w stanie przewidzieć.

Stosowanie zaskarżonej klauzuli w umowach z udziałem konsumentów oznaczałoby także, że koszty prowadzonej działalności gospodarczej kontrahenta (a do takich kosztów niewątpliwie należy działalność windykacyjna, co potwierdzono w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2013 r. VI ACa 1526/12) - mogłyby zostać przerzucone na konsumenta, i tak będącego słabszą stroną w stosunkach z podmiotami profesjonalnymi.

Pozostawienie zakazanej klauzuli w obrocie mogłoby także potencjalnie prowadzić do kuriozalnych sytuacji, w których np. firma windykacyjna wystawiałaby faktury za liczne SMS-y, telefony, monity, ponaglenia czy wezwania do spełnienia świadczenia w sposób i w liczbie uzasadniającej stwierdzenie nękania. W takich okolicznościach konsument - jednocześnie jako potencjalna ofiara - byłby z góry zobowiązany do pokrywania kosztów działalności, której bezprawność stwierdzałby dopiero sąd w drodze postępowania.

Konsument nie powinien być narażony na nieokreśloną działalność podmiotu wynajętego do uzyskania od niego świadczenia i z góry zdany na dowolnie ustalone i nieznane koszty takiej działalności, nawet jeśli nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku. Ukształtowanie stosunku prawnego jako niepewnego i nieprzewidywalnego w wyżej wskazanym zakresie godzi w dobre obyczaje i rażąco narusza interes konsumenta wymagającego szczególnej ochrony w relacjach z profesjonalnymi podmiotami obrotu gospodarczego.

Zakazana klauzula, dotąd powszechnie stosowana we wzorcach z zakresu umów najmu (np. pojazdu), została wpisana do rejestru UOKiK w dniu 19 października br. pod pozycją 6179, na mocy wyroku SOKiK z 18 listopada 2014 r., sygn. XVII AmC 12721/12.

Opracowanie: Małgorzata Sowa-Grajewska

Źródło: UOKiK