UOKiK analizuje rynek przewozów kolejowych od kilku lat. W ciągu sześciu lat prowadził 66 postępowań właściwych i wyjaśniających działania spółek należących do grupy PKP. Ponadto efektem prowadzonych analiz jest dziewięć decyzji w sprawie naruszenia interesów konsumentów na rynku kolejowych przewozów pasażerskich, a także kwestionujących m.in. praktyki przeciwdziałające rozwojowi konkurencji na rynku przewozów towarowych. Urząd również monitoruje pomoc publiczną udzielaną spółkom należącym do grupy PKP.
Według raportu UOKiK, najważniejsza dla rozwoju konkurencji na rynku przewozów kolejowych jest jego struktura. Grupa PKP skupia zarówno zarządcę infrastruktury - PKP PLK, jak i przewoźników - m.in. PKP Cargo, PKP Intercity, co stwarza niebezpieczeństwo dyskryminowania podmiotów znajdujących się poza grupą. Dlatego sugerowane przez Urząd zmiany odnoszą się głównie do zapewnienia możliwości konkurowania pomiędzy wszystkimi przewoźnikami kolejowymi.
Umożliwi to przede wszystkim całkowite własnościowe oddzielenie zarządcy infrastruktury od przewoźników. Powstanie niezależnego podmiotu zarządzającego dostępem do torów zapobiegnie faworyzowaniu podmiotów działających w obrębie grupy PKP. Przykładowo - stawki opłat za dostęp do infrastruktury kolejowej mogą zawierać ukryte preferencje dla niektórych przewoźników kolejowych. Konieczne jest wprowadzenie jasnych i przejrzystych zasad ustalania tych stawek oraz zapewnienie pełnej niezależności od przewoźników kolejowych ustalającemu je podmiotowi.
UOKiK zwraca również uwagę na bariery wejścia na rynek przewozów kolejowych. Obecnie obowiązujące regulacje prawne wymagają od przedsiębiorców uczestniczących w przetargach na świadczenie usług kolejowych posiadanie taboru jeszcze przed decyzją o wygraniu kontraktu. Dla potencjalnych konkurentów grupy PKP problemem mogą być przede wszystkim wysokie koszty związane z koniecznością zakupu taboru i jednocześnie obowiązek posiadania go, zanim jeszcze zostaną dopuszczeni do infrastruktury. Zdaniem UOKiK, potrzebna jest skuteczniejsza ochrona pasażerów. Właściwa organizacja rynku kolejowego, w tym pożądana konkurencja znacząco poprawi sytuację pasażerów. Niska jakość świadczonych obecnie usług jest głównie spowodowana złym stanem infrastruktury. UOKiK postuluje działania zapewniające pasażerom skuteczniejsze egzekwowanie praw im przysługujących. Ponadto popiera działania mające rozwiązać kluczowe problemy - integrację taryf i rozkładów jazdy różnych przewoźników, a także zmiany przepisów, które zwiększą prawa pasażera w sytuacji opóźnienia lub odwołania pociągu. Niezwykle istotne jest również stosowanie przepisów prawa unijnego, które kładą szczególny nacisk na uprawnienia osób niepełnosprawnych w transporcie kolejowym.
Więcej >>> Problemy na rynku kolejowym - raport UOKiK