Wiceprzewodniczący KE Frans Timmermans nie wykluczył w poniedziałek zmian w przepisach o EIO, aby poprawić działanie tego mechanizmu, który miał wzmocnić zaufanie do instytucji UE oraz dać obywatelom większy wpływ na kształtowanie unijnej polityki.

Od chwili wprowadzenia EIO 1 kwietnia 2012 r. rozmaite inicjatywy z propozycjami wprowadzenia unijnych przepisów poparło w sumie sześć milionów obywateli Unii - poinformował Timmermans na poniedziałkowej konferencji w Europejskim Komitecie Ekonomiczno-Społecznym. Przyznał jednak, ze nie można być w pełni zadowolonym z działania EIO, m.in. z uwagi na trudności w zbieraniu deklaracji poparcia dla proponowanych projektów. "Uważnie wysłucham pomysłów i propozycji, jak poprawić działanie Europejskiej Inicjatywy Obywatelskiej" - zapewnił wiceprzewodniczący KE.

ID produktu: 40155265 Rok wydania: 2012
Autor: Michał Pyka,Bartłomiej Wojtyniak
  Prawo ustrojowe Unii Europejskiej. Repetytorium>>>

Z raportu Komisji wynika, że w ciągu minionych trzech lat zgłoszono 51 inicjatyw obywatelskich, z których KE zarejestrowała 31: 16 w 2012 r., dziewięć w 2013 r., pięć w 2014 r. i jedną w 2015 r. Tylko trzy inicjatywy uzyskały dotąd wymagane poparcie miliona obywateli Unii. Pierwszą z nich była propozycja "Right2Water - Woda jest prawem człowieka", która ma na celu wdrożenie w UE przepisów zapewniających wszystkim obywatelom dostęp do wody i kanalizacji. KE poparła tę inicjatywę i zapowiedziała podjęcie działań w tej dziedzinie.

Aż 1,9 mln podpisów uzyskała inicjatywa obywatelska "Jeden z nas", której celem było zaprzestanie dotowania przez UE organizacji proaborcyjnych oraz badań nad komórkami macierzystymi z ludzkich embrionów. Komisja Europejska postanowiła jednak, że nie przedstawi żadnych propozycji przepisów w tej sprawie, tłumacząc, że badania naukowe z wykorzystaniem zarodkowych komórek macierzystych mogą być pomocne w leczeniu wielu groźnych chorób. Trzecia inicjatywa z ponad milionem podpisów, "Stop wiwisekcji!", czeka na odpowiedź Komisji.

Dziesięć z zarejestrowanych inicjatyw zostało wycofanych przez organizatorów (cztery z nich zgłoszono potem ponownie). Dwanaście nie zdołało zebrać wymaganego poparcia, a w przypadku trzech ciągle trwa zbieranie podpisów. Komisji brakuje informacji na temat losu trzech zarejestrowanych inicjatyw.

W poniedziałek autorzy 21 Europejskich Inicjatyw Obywatelskich przekazali Timmermansowi wspólny list, w którym krytykują działanie tego mechanizmu i wzywają do zmian w rozporządzeniu regulującym EIO.

"Wierzyliśmy w obietnice związane z Europejską Inicjatywą Obywatelską. Wierzyliśmy, że mamy silne idee, na których skorzysta Europa (...). Nikt z nas nie zdołał dokonać tego, czego chcieliśmy. Wszyscy przekonaliśmy się, że Europejska Inicjatywa Obywatelska w obecnej formie nie działa. Uważamy jednak, że może i będzie działać" - napisali autorzy listu.

Wskazują, że 40 proc. zaproponowanych inicjatyw nie zostało nawet zarejestrowanych, a KE uzasadniała to brakiem kompetencji w dziedzinach, których propozycje dotyczyły. Niewiele inicjatyw uzyskuje poparcie ponad 100 tysięcy obywateli UE z powodu - oceniają autorzy listu - skomplikowanych i biurokratycznych procedur. Wiele osób obawia się deklarowania poparcia dla inicjatyw, bo w formularzach wymaga się podania danych osobowych i numerów dokumentów tożsamości.

Jak twierdzą autorzy listu, nawet inicjatywy, które zebrały ponad milion podpisów, zamiast konkretnych działań doczekały się jedynie "pustych obietnic".

Jedna z najgłośniejszych inicjatyw obywatelskich, której rejestracji odmówiła Komisja Europejska, była inicjatywa "Stop TTIP", wzywająca UE do przerwania negocjacji z USA w sprawie umowy o wolnym handlu oraz nieratyfikowania wynegocjowanej umowy handlowej z Kanadą. KE wyjaśniła swą decyzję tym, że inicjatywa "wykracza w sposób oczywisty poza kompetencje Komisji".

Od 1 kwietnia 2012 r. obywatele UE mogą zgłaszać Komisji Europejskiej swoje inicjatywy obywatelskie. Jeśli w ciągu 12 miesięcy zyskają one poparcie co najmniej miliona osób z siedmiu krajów UE, mogą zaowocować nowymi unijnymi decyzjami, strategiami lub przepisami.

Wniosek w sprawie inicjatywy musi być złożony przez komitet obywatelski składający się przynajmniej z siedmiu obywateli z siedmiu państw członkowskich. Po zarejestrowaniu inicjatywy komitet ma rok na zebranie niezbędnego miliona głosów poparcia (co najmniej z siedmiu krajów UE).

Liczbę głosów poparcia muszą poświadczyć krajowe urzędy, a Komisja Europejska następnie analizuje inicjatywę i decyduje, co z nią zrobić dalej: sporządzić wniosek ustawodawczy, przeprowadzić dodatkowe badanie czy też nie podejmować żadnych działań.

Z Brukseli Anna Widzyk (PAP)