Problem powstał, gdy Sąd Okręgowy w Poznaniu uznał oskarżonego za winnego tego, że posługując się nożem, demonstrując go i grożąc jego użyciem, usiłował dokonać zaboru. Chciał w ten sposób przywłaszczyć pieniądze od pokrzywdzonego, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na postawę ofiary.
Sąd I instancji wymierzył napastnikowi karę trzech lat pozbawienia wolności i orzekł nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego w wysokości 1000 zł.
Obrońca skazanego składa apelację
Wyrok ten został zaskarżony w całości przez obrońcę oskarżonego, który w apelacji zarzucił mu:
1. obrazę przepisu postępowania, błędną kwalifikację, bo pokrzywdzony nie posiadał pieniędzy w momencie przystąpienia przez oskarżonego do usiłowania rozboju, zachowanie oskarżonego mogło zostać zakwalifikowane co najwyżej jako tzw. usiłowanie nieudolne,
2. błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, że oskarżony był uprzednio karany,
3. rażącą niewspółmierność kary.
Wadliwa obsada sądu
Sąd Apelacyjny stwierdził, że apelacja okazała się celowa, gdyż doprowadziła do uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania. Choć nie z przyczyn podanych w treści apelacji zarzutów.
Sąd Apelacyjny bowiem z urzędu dostrzega, iż zaskarżony wyrok w całości dotknięty jest uchybieniem, i wymaga ponownego rozpoznania. Ta konstatacja wynika z faktu, iż w sprawie tej orzekający Sąd I instancji był nienależycie obsadzony, bo w składzie orzekającym zasiadał sędzia, powołany przez nową Krajową Radę Sądownictwa.
Sąd II instancji wyraźnie zaznaczył, iż brak jest podstaw do przyjęcia a priori, że każdy sędzia sądu powszechnego, który uzyskał nominację w następstwie brania udziału w konkursie przed Krajową Radą Sądownictwa po 17 stycznia 2018 r. nie spełnia minimalnego standardu bezstronności i każdorazowo sąd z jego udziałem jest nienależycie obsadzony.
Oznacza to, że dopiero w konkretnej sprawie - w związku z podniesionym zarzutem lub z urzędu, sąd rozpoznający sprawę jest zobowiązany do przeprowadzenia swoistego testu niezawisłości i bezstronności sędziego powołanego w procedurze nominacyjnej po 17 stycznia 2018 r. (patrz: wyrok SN z dnia 22 lutego 2024 r., III KK 463/23).
SA przeprowadził test na niezależność sędziego zasiadającego w składzie w tej sprawie, który to test wypadł dla niego niekorzystnie.
Czytaj też w LEX: Partyk Tomasz, Test bezstronności (niezawisłości) sędziego w praktyce>
Kariera sędziego
Jak wskazał Sąd Apelacyjny, początkowo swoją karierę zawodową ów sędzia związał z sądownictwem wojskowym. Następnie został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i przeniesiony w stan spoczynku.
Następnie sędzia orzekał w sądzie rejonowym w sprawach karnych jako tzw. sędzia „szeregowy” i niczym szczególnym się nie wyróżniał - podkreślił sad II instancji. Tymczasem kariera zawodowa sędziego zaczęła przyspieszać w połowie 2018 roku, o czym świadczą poniższe okoliczności.
Znaczny dodatek funkcyjny
Sąd Apelacyjny zauważył, że podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości za rządów PiS powierzył sędziemu obowiązki sędziego sądu dyscyplinarnego przy Sądzie Apelacyjnym w P. na okres 6 lat i w związku z tym minister sprawiedliwości przyznał mu z tytułu pełnienia obowiązku sędziego sądu dyscyplinarnego dodatek funkcyjny – wysokość ustalana z zastosowaniem mnożnika 0,3 podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego.
W tym też czasie, sędzia uchwałą Państwowej Komisji Wyborczej został powołany w skład Okręgowej Komisji Wyborczej w Poznaniu w wyborach do Sejmu i do Senatu.
W niedługim czasie został powołany do funkcji wiceprezesa tego Sądu Rejonowego na okres czterech lat i z tym dniem ministerstwo przyznało sędziemu dodatek funkcyjny. Dla zobrazowania wysokości przyznanego sędziemu dodatku funkcyjnego wskazać należy, iż ten dodatek podwyższony został o 35 proc. i wynosił 3273 zł miesięcznie, a następnie - 4540 zł miesięcznie.
Sąd Apelacyjny wskazał również, że zarządzeniem ministra sprawiedliwości sędzia został też powołany w skład Komisji Egzaminacyjnej nr 2 do przeprowadzenia egzaminu adwokackiego i wyznaczony do pełnienia funkcji przewodniczącego Komisji.
Sad II instancji zauważył ponadto, że w związku z ogłoszeniem jednego wolnego stanowiska sędziego sądu okręgowego w Sądzie Okręgowym w Poznaniu, sędzia ten, jako jedyny, złożył kartę zgłoszenia na to jedno wolne stanowisko sędziowskie. Powyższe zgłoszenie się sędziego na to wolne stanowisko sędziego sądu okręgowego poprzedzały następujące okoliczności: mianowicie sędzia, jako jeden z 77 sędziów, po zwolnieniu jednego miejsca w Krajowej Radzie Sądownictwa, w związku z ubieganiem się na to wolne stanowisko przez sędziego - byłego wiceministra sprawiedliwości, podpisał pierwszy raz listę poparcia dla tego sędziego, pracującego wcześniej w MS.
Związanie z władzą wykonawczą
Nie ulega więc wątpliwości, zdaniem sądu II instancji, że skutkiem ustalenia tych okoliczności jest przesądzenie o tym, iż obiektywny obserwator mógł powziąć przekonanie, iż sędzia orzekający w sprawie był związany z władzą wykonawczą, które to związanie wykraczało poza stosunki o charakterze służbowym.
Tym samym, Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, iż orzekający w tej sprawie skład sądu I instancji, z racji udziału w nim tego sędziego, nie spełniał kryteriów niezależności i bezstronności przynależnych „sądowi ustanowionemu ustawą” w znaczeniu konstytucyjnym i konwencyjnym.
Przebieg procesu prowadzi ponadto do wniosku, iż Sąd Okręgowy nie pochylił również się na dwiema istotnymi kwestiami, tj.:
- podnoszonym przez obrońcę oskarżonego „usiłowaniem nieudolnym”,
- oczywistym w świetle danych o karalności zatarciem poprzednich skazań.
- nie dość, że sąd I instancji nie mógł uwzględnić na niekorzyść oskarżonego jego uprzedniej karalności, to nadto nie poddał w ogóle pod rozwagę możliwości zastosowania wobec oskarżonego nadzwyczajnego złagodzenia kary, a nawet odstąpienia od jej wymierzenia.
Rację ma więc skarżący obrońca oskarżonego, iż wyrok o takiej treści, przy tak poważnych uchybieniach nie może się ostać i wymaga uchylenia.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 2 lipca 2025 r., sygnatura akt II AKa 12/25
Polecamy też w LEX: Chlebny Jacek, Chróścielewski Wojciech, Test niezawisłości i bezstronności sędziego – forma przeciwdziałania kryzysowi w sądownictwie administracyjnym>
Sprawdź również książkę:
Kodeks karny. Kodeks postępowania karnego. Kodeks karny wykonawczy. Kodeks wykroczeń. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Kodeks karny skarb ebook
>>
