Prof. Tadeusz Ereciński, przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, odpowiedział na pismo Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, w którym przedstawiła ona swoje stanowisko w sprawie regulacji ubezwłasnowolnienia w nowym Kodeksie Cywilnym. HFPC wskazała m.in. na zagadnienia związane ze zgodnością planowanych zmian z Konwencją Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. Konwencja ta wymaga, by państwa-strony zagwarantowały osobom niepełnosprawnym taką samą zdolność prawną jak innym obywatelom we wszystkich aspektach życia. Konwencja ustanawia też obowiązek państw-stron do wprowadzenia właściwe i efektywne instrumenty ochronne dla osób niepełnosprawnych, gwarantujących by środki i działania odnoszące się do korzystania ze zdolności prawnej, były podejmowane w poszanowaniu praw, woli i preferencji danej osoby.
Jak informuje przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej, pod wypływem dyskusji nad opublikowanym projektem, ale także w związku z faktem ratyfikacji Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, Komisja powróciła do prac nad regulacją ubezwłasnowolnienia w nowym Kodeksie cywilnym. Przewodniczący KKPC przyznał również, że wobec instytucji ubezwłasnowolnienia zgłaszane są postulaty daleko idącej reformy, między innymi z powodu nieproporcjonalności zastosowanej ingerencji w prawa osób niepełnosprawnych psychicznie. - W ocenie Komisji, zastąpienie instytucji ubezwłasnowolnienia innymi środkami będzie niezwykle trudnym zabiegiem legislacyjnym. Pewnym testem, czy można obyć się bez ubezwłasnowolnienia, będzie dyskusja nad założeniami zmian w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, w których usuwa się ubezwłasnowolnienie całkowite jako przeszkodę małżeńską – czytamy w odpowiedzi.
W ocenie Przewodniczącego Komisji, projekt dotyczący zdolności do zawarcia małżeństwa jest pierwszym krokiem w kierunku zwiększenia podmiotowości osób niepełnosprawnym psychicznie w prawie cywilnym. Kolejnym krokiem byłaby przygotowania obecnie nowa koncepcja uregulowania problematyki zdolności do czynności prawnych osób niepełnosprawnych psychicznie. Prof. Ereciński nie wyklucza wcześniejszego wykorzystania opracowywanej nowej koncepcji ubezwłasnowolnienia, w szczególności w razie przedłużania się perspektywy wejścia w życie nowego Kodeksu Cywilnego.
Źródło: HFPC