TK uchylił rozporządzenie o stypendiach w KSAP

Trybunał Konstytucyjny wyeliminował 9 marca z polskiego porządku prawnego rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie stypendiów w KSAP, a także jeden przepis ustawy, która nie zawierała dostatecznych wytycznych do wydania aktu wykonawczego. Orzeczenie zacznie obowiązywać za pół roku, tak by rząd miał czas na przygotowanie nowych zasad udzielania i zwrotu stypendiów.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przepisy ustawy o Krajowej Szkole Administracji publicznej określające  zasady i tryb ustalania oraz zwrotu stypendium są niezgodne z konstytucją. Wyeliminowano więc z porządku prawnego art.8 pkt.2 ustawy o KSAP oraz  w całości rozporządzenie Rady Ministrów  w sprawie stypendiów w całości. Utrata mocy obowiązującej tych aktów nastąpi dopiero za sześć miesięcy, gdyż właśnie na pół roku TK odroczył wejście  w  życie swego orzeczenia. Sędzia Stanisław Biernat tłumaczył to rozwiązanie tym, że bez odroczenia wyroku, KSAP nie mógłby w ogóle wypłacać stypendiów swoim studentom.

Sędzia sprawozdawca prof. Biernat podkreślił, że przepisy rozporządzenia i ustawy zostały uznane za niekonstytucyjne z powodów formalnych. Po prostu upoważnienie ustawowe nie spełniało wymogów konstytucyjnych, to znaczy w ustawie nie było wytycznych do rozporządzenia. Przepisy nie określają kierunków rozwiązań, kryteriów czy celów, na podstawie których Prezes Rady Ministrów mógłby określić wysokość, szczegółowe zasady i tryb ustalania, wypłacania oraz zwrotu stypendium i innych kosztów kształcenia.

Jednak Trybunał powiedział, że przepisy w swej konstrukcji były poprawne. Wolno było prawodawcy, prezesowi Rady Ministrów, przyjąć taką konstrukcję, że część kosztów kształcenia to podwójne stypendium, które należy zwrócić, jeśli student KSAP zrezygnował z nauki po zdaniu egzaminów wstępnych. Warunkiem jest, aby suma do zwrotu nie przekraczała wszelkich kosztów kształcenia ( w tym wynagrodzenie pracowników szkoły, bieżące koszty utrzymania itd.).

Gdyby nawet koszty kształcenia były równe wszystkim kosztom, to w orzecznictwie sądów przyjmuje się, że jeśli sąd rozpoznając konkretna sprawę dojdzie do wniosku, że przepis rozporządzenia jest niezgodny z ustawą, to ma kompetencje do odmowy zastosowania przepisu.

Po tym wyroku jednak nie będzie możliwe wznawianie postępowań zakończonych prawomocnym wyrokiem sądu w podobnych sprawach.

W opinii zastępcy Biura Prawnego RM, teraz rząd musi w terminie sześciu miesięcy przygotować rozporządzenie i skierować do Sejmu projekt nowelizacji ustawy o KSAP, która określałaby precyzyjnie warunki ustalania i zwrotu stypendiów studenckich.

Problem powstał w związku ze sprawą jednego ze studentów KSAP, który przerwał naukę. Wojewódzki Sąd Administracyjny we wniosku do Trybunału wskazał, iż w upoważnieniu w art. 8 pkt. 2 ustawy o KSAP nie określono jakichkolwiek wytycznych dotyczących rozporządzenia. Oznacza to, iż omawiana delegacja ma charakter upoważnienia blankietowego, co skutkuje niezgodnością z konstytucją nie tylko art. 8 pkt 2 ustawy o KSAP, ale także § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia.

Sygnatura akt.P 15/10