Przyjęta pod koniec grudnia 2011 r. tzw. ustawa okołobudżetowa zamroziła płace sędziów (oraz zależne od nich płace prokuratorów). Rząd uzasadniał to koniecznością zachowania równowagi budżetowej - oszczędności z tego tytułu szacowano na 140 mln zł.

W efekcie płace kilkunastu tysięcy sędziów i prokuratorów - także w stanie spoczynku - nie wzrosły w 2012 r. od 344 do 799 zł miesięcznie (w zależności od stanowiska); co przy inflacji oznaczało ich realne zmniejszenie. Skargę do TK złożył I prezes Sądu Najwyższego Stanisław Dąbrowski. 

TK w pełnym składzie nie uwzględnił skargi na te przepisy. “W chwili ich uchwalania istniał stan poważnego zagrożenia równowagi budżetowej” - mówiła sędzia TK Teresa Liszcz w uzasadnieniu wyroku. Według niej niewielka skala oszczędności z tego tytułu nie może być argumentem przeciw cięciom budżetowym; ponadto zamrożenie płac korespondowało z innymi oszczędnościowymi działaniami rządu i parlamentu.

Sędzia podkreśliła, że troska o stan finansów jest obowiązkiem władz, a nieprzekroczenie dopuszczalnego limitu długu publicznego nie wyklucza podejmowania działań oszczędnościowych, które mogą i powinny być podejmowane zapobiegawczo i odpowiednio wcześnie. Dodała, że sędziowie, jak i inni obywatele, muszą się liczyć, że sytuacja gospodarcza wpływa na ich płace.

Zarazem TK podkreślił, że zamrożenie płac sędziów nie może się stać stałą praktyką, a taka decyzja na 2012 r. była “incydentalna”. Liszcz dodała, że w perspektywie kilku lat wynagrodzenia sędziów - które według TK są "trwale związane" z budżetem państwa - były chronione lepiej niż innych grup zawodowych. Ich minimalny standard określony w konstytucji nie został naruszony, ponieważ nadal są one znacząco wyższe od średniej wynagrodzeń - powiedziała.

TK uznał też, że nie ma “prostej zależności między wynagrodzeniem sędziów a ich niezawisłością”, bo prowadziłoby to do absurdalnego wniosku, iż sędzia nisko wynagradzany, nie może być niezawisły. Zdaniem TK nie można też określić wysokości płac odpowiadającej godności tego zawodu, choć muszą one być chronione przed niekorzystnymi zmianami. Według TK niedopuszczalne jest obniżenie nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów, z wyjątkiem przekroczenia konstytucyjnego limitu zadłużenia.

Więcej>>