Do tej pory świadkom udającym się na rozprawę karną własnym autem zwracano koszty według najniższych stawek. Inne, bardziej życiowe przepisy obowiązują w postępowaniu cywilnym od lat. - Zwrot kosztów dojazdu do sądu poniesionych przez świadka w postępowaniu cywilnym – w przeciwieństwie np. do wezwanego w sprawie karnej – nie ogranicza się do równowartości kosztów przejazdu zbiorowym środkiem transportu (i to
w klasie najniższej), względnie najtańszym z dostępnych środków lokomocji, lecz może obejmować także koszty podróży własnym środkiem transportu, w tym samochodem, o ile wszakże sąd uzna jego użycie za uzasadnione - wyjaśnia autor projektu senator Bohdan Paszkowski.
Gdy projekt zostanie uchwalony przez Sejm i Senat świadkowi przysługiwać będzie zwrot kosztów podróży – z miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności postępowania na wezwanie sądu lub organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze – w wysokości rzeczywiście poniesionych racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu.
Zwrot utraconego zarobku i kosztów noclegu
Według tych samych zasad świadkowi przysługiwać będzie zwrot kosztów noclegu w miejscu wykonywania czynności postępowania, zaś kosztów utrzymania tylko wówczas, jeżeli mieszczą się w kosztach noclegu. Wysokość poniesionych wydatków świadek powinien udokumentować. Świadkowi przysługiwać będzie zwrot zarobku lub dochodu utraconego z powodu stawiennictwa na wezwanie sądu lub organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Dotyczy to także osoby towarzyszącej, jeśli świadek jest niepełnosprawny. Wynagrodzenie za utracony zarobek lub dochód za każdy dzień udziału w czynnościach postępowania przyznawać będzie się świadkowi w wysokości jego przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu. W przypadku świadka pozostającego w stosunku pracy przeciętny dzienny utracony zarobek oblicza się będzie według zasad obowiązujących przy ustalaniu należnego pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Wysokość kosztów
Górną granicę należności, stanowić ma równowartość 4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość, ustaloną według odrębnych zasad, określa ustawa budżetowa. W przypadku gdy ogłoszenie ustawy budżetowej nastąpi po dniu 1 stycznia roku, podstawę obliczenia należności zaokres od 1 stycznia do dnia ogłoszenia ustawy budżetowej stanowi kwota bazowa w wysokości obowiązującej w grudniu roku poprzedniego. W przypadku gdy osoba uprawniona do otrzymania należności zostanie wezwana w charakterze świadka w kilku sprawach na ten sam dzień, przyznaje się jej te należności tylko raz. Świadkowi, który zgłosił się bez wezwania sądu lub organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, zwrot kosztów może być przyznany tylko wtedy, gdy został przesłuchany. Przepisów nie stosuje się do świadków pozostających w służbie publicznej, jeżeli powołani zostali do zeznawania w związku z pełnieniem służby.
Zwrot nakładów biegłym i tłumaczom
Biegłemu powołanemu przez sąd lub prokuratora przysługiwać będzie wynagrodzenie za wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych dla wydania opinii. Wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę ustala się,uwzględniając wymagane od biegłego kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy, a wysokość wydatków, na podstawie złożonego rachunku. Wynagrodzenie biegłego, będącego podatnikiem VAT, zobowiązanego do zapłacenia tego podatku, podwyższa się o kwotę VAT obliczoną przy zastosowaniu obowiązującej w dniu orzekania o wynagrodzeniu właściwej stawki VAT. Zwrot kosztów należy się także tłumaczowi przysięgłemu na podobnych zasadach jak świadkom.
Nowelizacja wejdzie w życie 14 dni od publikacji w Dzienniku Ustaw, ale wcześniej musi się zająć projektem Sejm.