Skargę do Trybunału wniósł obywatel Wielkiej Brytanii, który w 1984 r. został skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności za trzy zabójstwa, zgwałcenie i napaść. Zarzuty podniesione przez skarżącego pokrywają się z zarzutami podnoszonymi w kilku sprawach przeciwko Wielkiej Brytanii, rozpatrzonych dotąd przez Trybunał. Dotyczyły one systemu sądowego sprawowania kontroli nad wykonywaniem kary dożywotniego pozbawienia wolności i możliwości ubiegania się przez skazanego o przedterminowe, warunkowe zwolnienie. W wyroku Wielkiej Izby z 9 czerwca 2013 r. (wyrok w połączonych sprawach nr 66069/09, 130/10 i 3896/10, Vinter i inni przeciwko Wielkiej Brytanii) Trybunał uznał, że uprawnienia odpowiedniego sekretarza stanu w zakresie rozstrzygania wniosków o przedterminowe zwolnienie są zbyt niejasne, by dawać więźniom skazanym na dożywocie wymierną nadzieję na opuszczenie więzienia. Nadto wskutek zmiany brytyjskiej procedury karnej z 2003 r. odstąpiono od automatycznej sądowej kontroli kar dożywocia po odbyciu 25 lat wymierzonej kary. Te okoliczności sprawiły, iż Trybunał uznał, że w Wielkiej Brytanii brak jest jasnego, przewidywalnego systemu kontroli przebiegu kar dożywotniego pozbawienia wolności, więźniowie nie wiedzą, jakie warunki muszą spełnić, by uzyskać możliwość przedterminowego zwolnienia, co odbiera im realistyczną nadzieję na zwolnienie i sprowadza się do naruszenia art. 3 Konwencji o prawach człowieka.

Czytaj: Strasburg: kara dożywocia bez żadnej możliwości powrotu na wolność narusza Konwencję>>>

Prawo brytyjskie w dostatecznie wyraźny sposób determinuje warunki ubiegania się o przedterminowe zwolnienie przez osobę skazaną na dożywocie. Trybunał uznał, iż ze względu na najnowsze orzecznictwo brytyjskiego Sądu Apelacyjnego sytuacja skazanych na dożywocie uległa zmianie, a wyrok Wielkiej Izby w sprawie Vinter i inni się zdezaktualizował. W lutym 2014 r. brytyjski Sąd Apelacyjny wydał wyrok w sprawie R przeciwko Newell; R przeciwko McLoughlin, w którym odniósł się do wszystkich dotychczasowych zastrzeżeń Trybunału w Strasburgu. Sąd ten przede wszystkim podkreślił, że jeżeli skazany wykaże, iż po wydaniu wyroku skazującego na karę dożywotniego pozbawienia wolności zaistniały "wyjątkowe okoliczności", odpowiedni sekretarz stanu musi zbadać - w sposób realizujący gwarancje z art. 3 Konwencji o prawach człowieka - czy te "wyjątkowe okoliczności" uzasadniają przedterminowe zwolnienie skazanego. Jego decyzja musi być uzasadniona i podlega zaskarżeniu do sądu. Trybunał w Strasburgu uznał, iż ta zmiana orzecznicza sprawia, iż prawo krajowe daje skazanym na dożywocie nadzieję na powrót na wolność i możliwość zwolnienia w sytuacji, gdy dalsze wykonywanie kary pozbawienia wolności nie jest dłużej uzasadnione. Tym samym spełnione zostają wymogi art. 3 Konwencji o prawach człowieka, a do naruszenia tego przepisu w sprawie skarżącego nie doszło.

Dotychczasowa linia orzecznicza Trybunału dotycząca wykonywania w Wielkiej Brytanii kary dożywotniego pozbawienia wolności i warunków przedterminowego zwolnienia budziła na Wyspach bardzo poważne kontrowersje. Pojawiały się nawet głosy postulujące wypowiedzenie przez Wielką Brytanię Konwencji o prawach człowieka, a przynajmniej bardzo poważne ograniczenie wpływu orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na stan prawa brytyjskiego. Omawiany wyrok wydaje się kończyć ten spór. Wielka Brytania może bez przeszkód pozostać stroną Konwencji.

Tak wynika z wyroku Trybunału z 3 lutego 2015 r. w sprawie nr 57592/08, Hutchinson przeciwko Zjednoczonemu Królestwu.

ID produktu: 40111911 Rok wydania: 2015
Tytuł: Kodeks karny. Kodeks postępowania karnego. Kodeks karny wykonawczy. Kodeks wykroczeń. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Kodeks karny skarbowy. Ustawa o opłatach w sprawach karnych. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich