"Uwolnij się od przemocy" - MS chce propagować rozwiązania antyprzemocowe

Kończą się prace nad projektem zmian m.in. w prawie cywilnym, ale też w ustawie o policji, wprowadzającym nowe narzędzia do natychmiastowej izolacji osób stosujących przemoc wobec bliskich. Ministerstwo Sprawiedliwości uruchomiło też stronę internetową pod hasłem "Uwolnij się od przemocy", z informacjami dla pokrzywdzonych - jak i gdzie szukać pomocy, i jakie prawa im przysługują.

We wtorek w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości odbędzie się konferencja pod hasłem "Sprawiedliwość w walce z przemocą". Pierwszy panel poświęcony będzie diagnozie obecnego i przyszłego stanu przemocy domowej w Polsce, a prelegentami będą: Katarzyna Michalska z Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, Marta Grabek-Niekraszewicz z Krakowskiego Forum Organizacji Społecznych, KraFOS, Rafał Trocha - kurator, Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza, Agnieszka Machnowska z Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” Instytutu Psychologii Zdrowia oraz dr Marcin Bednarczyk z Centrum Mediacji i Ekspertyz Sądowych.

Czytaj też: Przemoc domowa – oddziaływanie na stosunki w pracy >

W czasie drugiego panelu omówione zostaną rozwiązanie służące przeciwdziałaniu przemocy domowej. Prelegentami w tej części będą: dr Marcin Romanowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, sędzia Agnieszka Tomczewska, zastępca dyrektora w Departamencie Spraw Rodzinnych i Nieletnich w Ministerstwie Sprawiedliwości, Marta Świnecka, komisarz, Komenda Główna Policji, Biuro Prewencji i adwokat dr Grzegorz Wrona. Moderatorami paneli będą Patrycja Rojek-Socha z Prawo.pl i Tomasz Krzyżak - Rzeczpospolita.  

Czytaj też: Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie na tle porównawczym >

Czas nie jest przypadkowy. W konsultacjach są obecnie dwa projekty - jeden Ministerstwa Sprawiedliwości, drugi Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. Ich celem jest zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy domowej i m.in. objęcie jej definicją przemocy ekonomicznej.

Edukacja ważna w przeciwdziałaniu przemocy

Warto też wspomnieć, że MS uruchomiło stronę internetową dotyczącą przeciwdziałania przemocy domowej gdzie pod hasłem "Uwolnij się od przemocy" można znaleźć podstawowe i bardziej szczegółowe informacje dotyczące choćby obowiązujących przepisów. I tak na głównej stronie zamieszczono wyszukiwarkę ośrodków pomocy pokrzywdzonym oraz całodobowy numer telefonu -  Linia Pomocy Pokrzywdzonym [phone].

Można na niej znaleźć informacje dotyczące procedury karnej i ochrony bez procedury karnej (m.in. nakaz opuszczenia lokalu i zakaz zbliżania się do niego. Do opisu przepisów i narzędzi dołączone są m.in. wzory wniosków, oświadczeń oraz porady gdzie i na jakim etapie można się zwrócić o pomoc, co zrobić w sytuacji gdy doznajemy przemocy lub gdy pokrzywdzeni nią są nasi bliscy.

Opisana jest też procedura karna - przepisy, rola sądów, prokuratury, poradnik osoby pokrzywdzonej.

Czytaj: Za przemoc nie tylko na bruk - będzie zakaz zbliżania się i kontaktu z pokrzywdzonymi>>

Co w projektach?

Jeśli chodzi o propozycje MS - policjanci i żandarmi - na analogicznych zasadach jak w przypadku natychmiastowego nakazu opuszczenia lokalu i natychmiastowego zakazu zbliżania się do niego - będą mogli stosować trzy nowe rozwiązania: zakaz zbliżania się do osoby doznającej przemocy na określoną odległość, bezwzględny zakaz kontaktowania się z nią i zakaz wstępu oraz przebywania w miejscach, w których się uczy lub pracuje (chodzi o szkołę, placówki oświatowo-wychowawcze, opiekuńcze, artystyczne, czy pracę). Nowe zakazy będą stosowane tymczasowo - na okres 14 dni, a osoba doznająca przemocy będzie mogła wystąpić do sądu o wydłużenie tego okresu. Sąd, zgodnie z propozycją, powinien rozstrzygnąć to w ciągu 30 dni.

Sprawdź też: Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie w orzecznictwie sądów administracyjnych >

Czytaj: Romanowski: Będzie natychmiastowy zakaz zbliżania się sprawcy przemocy do osoby pokrzywdzonej >>

Analogicznie jak w przypadku nakazu opuszczenia lokalu, sprawcy będzie przysługiwać zażalenie - ale już do sądu rodzinnego. Ten będzie mógł taki zaskarżony zakaz uchylić. Przypomnijmy, w przypadku natychmiastowej izolacji obowiązującej od 30 listopada 2020 r., takie zażalenie trzeba złożyć w ciągu trzech dni od daty doręczenia, a sąd uchylając nakaz, ma niezwłocznie zawiadomić osobę dotkniętą przemocą w rodzinie, prokuratora, właściwą jednostkę policji oraz zespół interdyscyplinarny, o którym mowa w przepisach ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Co więcej, resort chce również znieść w takich przypadkach koszty sądowe.

Z kolei przy przedłużaniu okresu obowiązywania zakazów - sąd będzie mógł określić np. zasady kontaktowania się sprawcy ze wspólnymi dziećmi, czy szczegóły dotyczące zakazu wstępu do określonych miejsc.

Z kolei jeśli chodzi o projekt Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, to zakłada on m.in. zmianę samego określenia przemocy  - z "przemocy w rodzinie" na "przemoc domową". Tak, by objąć nią też sprawców, którzy nie mieszkają z osobami pokrzywdzonymi, a są np. byłymi partnerami. Zmieni się też definicja przemocy - zostanie w niej uwzględniona przemoc ekonomiczna, obok fizycznej, psychicznej i seksualnej.

Czytaj też: Programy jednostek samorządu terytorialnego w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie >

Nie stosujesz się - areszt, ograniczenia wolności, grzywna

Propozycje MS dotyczą też doprecyzowania przepisów Kodeksu wykroczeń. I tak osobie, która nie zastosuje się do nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zakazu wstępu do szkoły, placówki oświatowo-wychowawczej, opiekuńczej, artystycznej, obiektu sportowego lub miejsca pracy, gdy osoba dotknięta przemocą w rodzinie przebywa na ich terenie oraz zabezpieczeń sądu w tym zakresie grozić będzie areszt, ograniczenie wolności albo grzywna. Tak samo zresztą w przypadku wydanego przez policję lub żandarma zakazu zbliżania się do osoby lub zakazu kontaktowania się z osobą dotkniętą przemocą w rodzinie.

Co ważne, zgodnie z opiniowanymi zmianami sąd będzie mógł zastosować zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej na odległość. I za niestosowanie się do tego zakazu grozić będą takie same konsekwencje jak w poprzednich przypadkach.

Pokrzywdzony/świadek z niepełnosprawnością - nowy standard postępowania

Projekt MS wprowadza również nowy standard postępowania, gdy pokrzywdzony/ świadek jest osobą z niepełnosprawnością intelektualną, w tym mającą trudności w komunikacji werbalnej lub nie komunikującą się werbalnie.

Przepisy art. 185e i 185 f mają tworzyć tryb przesłuchania takich osób z niepełnosprawnością intelektualną oparty na sprawdzonych rozwiązaniach, z moderacjami uzasadnionymi niepełnosprawnością intelektualną pokrzywdzonych i świadków. Przesłuchania takie miałyby się odbywać w pokojach przesłuchań ale sąd będzie mógł wskazać również inne miejsce przesłuchania. O ile zajdzie taka konieczność w przesłuchaniu będzie mógł uczestniczyć - w charakterze biegłego - asystent komunikacji.

Natomiast zawsze ma w nim uczestniczyć biegły psycholog. - Niewątpliwie odpowiednie podejście do pokrzywdzonego, świadka (oswojenie go z czynnością, obniżenie poziomu stresu,), zwykle wymaga pogłębionej wiedzy i wieloletniej praktyki - wskazano w uzasadnieniu.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.