stawa z 9 marca 2017 r. o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa, odnosi się wyłącznie do nieruchomości objętych tzw. dekretem Bieruta,  leżących na obszarze m.st. Warszawy. Przejmuje ona w pewnym zakresie kompetencje sądów, co nie jest zgodne z konstytucyjnym trójpodziałem władzy - podkreślał w opinii dla Sejmu dr. hab. Marcin Matczak.

Specjalny status członków komisji
Usuwaniem skutków decyzji reprywatyzacyjnych ma zająć się Komisja, w skład której wchodzi powoływany przez premiera przewodniczący (sekretarz stanu w MSW lub Ministerstwa Sprawiedliwości) oraz ośmiu członków w randze sekretarza stanu, których powołuje i odwołuje Sejm. Każdy członek komisji w obowiązkach ma mieć tylko sprawowanie funkcji w Komisji, przy zachowaniu niezależności i braku podległości służbowej wobec Ministra Sprawiedliwości.

Czytaj też>>>Rzecznik prezydenta chwali ...

Członkom Komisji przysługuje wyjątkowy immunitet: „nie mogą być pociągnięci do odpowiedzialności za swoją działalność” wchodzącą w zakres sprawowanej funkcji.
Jak zauważył w opinii  dr hab Marcin Matczak z Uniwersytetu Warszawskiego w skład Komisji powinny zostać  powołane osoby, które  posiadają wykształcenie prawnicze i doświadczenie adekwatne dla powierzanych im kompetencji  i tak zapisano w poprawkach do ustawy).
Komisja rozstrzygać będzie  sprawy w drodze decyzji anty-reprywatyzacyjnych i postanowień, większością głosów przy kworum równym co najmniej pięciu członków, po zasięgnięciu opinii Społecznej Rady (9-osobowego ciała opiniodawczo-doradczego, art. 11 i art. 8 ustawy).
Ponadto - każdy organ administracji rządowej i samorządowej ma obowiązek udzielać pomocy Komisji, w szczególności przedstawiać żądane informacje i dokumenty. Jeśli Komisja zażąda przedstawienia akt reprywatyzacyjnych, organ ma obowiązek dostarczyć je w ciągu 7 dni.

Decyzje komisji
Komisja może: utrzymać w mocy decyzję reprywatyzacyjną; uchylić decyzję w całości lub części i orzec co do istoty sprawy albo też uchylić decyzję i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia.
Podstawą do uchylenia decyzji reprywatyzacyjnej lub stwierdzenia naruszenia prawa może być m.in.: wydanie decyzji reprywatyzacyjnej w wyniku przestępstwa.
Uchylenie decyzji reprywatyzacyjnej  może  nastąpić, gdy wydano ją wobec osoby, która nie jest prawnym następcą właściciela  — czyli ustawa wstecznie (sic!) eliminuje obrót wierzytelnościami reprywatyzacyjnymi - wskazują eksperci.
 Jeśli „wydanie decyzji reprywatyzacyjnej doprowadziło do skutków rażąco sprzecznych z interesem społecznym (…) w szczególności do zastosowania uporczywie lub w sposób istotnie utrudniający korzystanie z lokalu w nieruchomości warszawskiej groźby bezprawnej, przemocy wobec osoby lub przemocy innego rodzaju w stosunku do osoby zajmującej ten lokal” komisja uchyla decyzję reprywatyzacyjną.
Uchylenie decyzji następuje także  gdy, nieruchomość zwrócono osobie prawnej powstałej przed 1 września 1939 r., w której akcje lub udziały objęto w sposób niezgodny z prawem (sprawa Giesche SA). Warto też zauważyć, że orzeczenie sądu nie jest kluczowe dla stwierdzenia popełnienia przestępstwa.
Przewodniczący Komisji może wystąpić  do prokuratora z wnioskiem o przeszukanie pomieszczeń lub innych
miejsc lub zajęcie rzeczy w celu zabezpieczenia dowodu w sprawie lub zabezpieczenia zwrotu równowartości nienależnego świadczenia.

Skutki decyzji komisji
Skutkiem decyzji anty-reprywatyzacyjnej wydanej przez Komisję będzie obowiązek zwrotu równowartości nienależnego świadczenia.
Art. 33 ustawy wprowadza specyficzny rodzaj deliktu lokatorskiego.  Osoba zajmująca lokal w nieruchomości będącej przedmiotem pozytywnej decyzji anty-reprywatyzacyjnej przysługuje odszkodowanie za poniesioną szkodę lub zadośćuczynienie za doznaną krzywdę „jeżeli wobec tej osoby zastosowano uporczywie lub w sposób istotnie utrudniający korzystanie z lokalu groźbę bezprawną, przemoc wobec osoby lub przemoc innego rodzaju lub podwyższono czynsz”  .
Decyzja ostateczna komisji inna niż wcześniej orzeczona  jest podstawą do wznowienia postępowania o odszkodowanie.
Ustawa wyłącza stosowanie art. 408 ( pięcioletni okres przedawnienia)  i art. 415 kpc ( obowiązek naprawienia szkody).
Komisji umożliwiono nakazanie sądowi wieczystoksięgowemu dokonania wpisu ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu, a nawet ustanowić zakaz zbywania lub obciążania danej nieruchomości. - Uprawnienia powyższe są niespotykane w postępowaniu administracyjnym, ale za to są powszechne w procedurach sądowych - podkreśla dr. Matczak.

Podobne krytyczne uwagi zgłaszała Rada Legislacyjna przy premierze. Tlko częśc z nich zostało uwzględnionych.