SA wydał wyrok niekorzystny dla wnioskodawcy. Bezpośrednio po wydania wyroku wnioskodawca złożył wniosek o doręczenie odpisu orzeczenia SA. Ponad 3 tygodnie później wnioskodawca złożył wniosek o doręczenie mu tego wyroku wraz z uzasadnieniem oraz domagał się ustanowienia dla niego pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi kasacyjnej.

SA wydał postanowienie, którym w punkcie I odrzucił wniosek o doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem. SA wskazał, że wnioskodawca był pouczony na rozprawie o tym, że termin na złożenie wniosku o doręczenie odpisu wyroku oraz jego uzasadnienia wynosi 7 dni od daty wydania wyroku. W dniu wydania wyroku wnioskodawca domagał się doręczenia jedynie odpisu wyroku. Z kolei wniosek o doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem został złożony po upływie ustawowego terminu i jako spóźniony został odrzucony.

Zażalenie do SN

Z orzeczeniem tym (we wskazanym zakresie) nie zgodził się wnioskodawca, który reprezentowany przez pełnomocnika wniósł zażalenie. Skarżący wskazał, że jego wniosek złożony bezpośrednio po rozprawie sądowej należało uznać za wniosek o doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem. Podkreślił, że w tym czasie działał w procesie bez zawodowego pełnomocnika. Zwrócił uwagę, iż domaganie się doręczenia stronie „samego” odpisu wyroku bez jednoczesnego wniesienia o doręczenie także uzasadnienia orzeczenia nie pozwala stronie na wniesienie skargi kasacyjnej.

Rozstrzygnięcie SN

SN uchylił postanowienie SA w zaskarżonej części.

Dwa mierniki staranności

Sąd drugiej instancji, w sprawach, w których zmieniono zaskarżony wyrok, sporządza uzasadnienie na żądanie strony, zgłoszone w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji wyroku. SN wskazał, że gdy zawodowy pełnomocnik złoży wniosek o doręczenie odpisu wyroku, to należy przyjąć, że dokładnie taka jest jego intencja. Inaczej jest, gdy taki wniosek składa strona bez pełnomocnika. Nie można wówczas stosować surowych mierników staranności. Strona występująca osobiście może mieć trudności z „fachowym” określeniem żądanych dokumentów. Przyjmuje się, że wówczas rolą sądu jest wyjaśnienie i usunięcie wątpliwości co do intencji strony. Taki pogląd wyraził SN w postanowieniu z 31.03.2016 r. w sprawie IV CZ 107/15 (LEX nr 2023789).

Analiza wniosku

Gdy z okoliczności złożenia wniosku o doręczenie wyroku wynika jednoznacznie, że strona składa go w celu wniesienia skargi kasacyjnej, należy doręczyć jej odpis wyroku z uzasadnieniem, choćby w swoim piśmie nie zawarła wyraźnego sformułowania o doręczenie uzasadnienia. Na powyższe wskazał SN w postanowieniu z 24.06.2015 r., III UZ 2/15 (LEX nr 1747851).

Badanie intencji strony

Powyższy pogląd stosuje się, gdy strona przegrała sprawę i otrzymanie odpisu wyroku bez jego uzasadnienia nie ma dla niej żadnego znaczenia, z wyłączeniem celów archiwalnych. Strona może planować wnieść skargę kasacyjną, do czego jednak niezbędne jest uzyskanie pisemnego uzasadnienia orzeczenia. Złożenie przez osobę, która przegrała sprawę, niebędącą prawnikiem, wniosku o nadesłanie odpisu wyroku, powinno więc z reguły prowadzić do oceny, że wniosek taki zawiera żądanie nadesłania wyroku wraz z uzasadnieniem. Jest to uzasadnione, gdy strona wykazuje nieporadność. Taka wykładnia wynika z konstytucyjnej zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, a nadto z zasady przewidywalności prawa, wypracowanej na tle europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Błędne orzeczenie

SN wskazał, że wnioskodawca z wykształcenia jest rolnikiem. Mimo że został on właściwie pouczony przez SA, to faktycznie z powodu stresu mógł on nie w pełni prawidłowo sformułować wniosek, który złożył bezpośrednio po rozprawie. SA powinien był więc doręczyć skarżącemu odpis wyroku wraz z uzasadnieniem, skoro taka była jego intencja.

Postanowienie SN z 19.09.2017 r., II UZ 48/17, LEX nr 2390736