W 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy przyznające służbom prawo do pozyskiwania danych od operatorów telekomunikacyjnych są niezgodne z Konstytucją. Przepisy tracą moc w lutym 2016 r. Obecnie Senat pracuje nad ich nowelizacją i wykonaniem wyroku TK. HFPC przedstawiła senatorom opinię na temat obecnego projektu.  Czytaj wiecej>>Senat podjął prace nad wykonaniem wyroku TK..
Trybunał Konstytucyjny wskazał, że jednym z największych mankamentów dotychczasowych regulacji w zakresie dostępu służb do danych telekomunikacyjnych był brak niezależnej kontroli nad tym dostępem - zauważają eksperci z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
Projekt nowelizacji, w obecnym kształcie, nie poprawia sytuacji. Projekt przewiduje, że w zakresie dostępu do danych telekomunikacyjnych uprzednia kontrola będzie sprawowana przez sąd jedynie w odniesieniu do danych dotyczących osób wykonujących zawód zaufania publicznego (np. dziennikarz, adwokat). Kontrola następcza ma być oparta o sprawozdania służb przesyłane co sześć miesięcy do sądów, które będą mogły prowadzić dalsze czynności kontrolne w oparciu o otrzymane sprawozdania. Czytaj też>>> Projekt ustawy o policji nadal zbyt ogólny...

„Projekt  prezentuje o wiele niższy standard ochrony prawa do prywatności niż projekt ustawy opracowany wcześniej przez senacką Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji” – wskazuje Barbara Grabowska-Moroz. „Wcześniejszy projekt przewidywał m.in. powołanie pełnomocników ds. danych osobowych w poszczególnych służbach oraz wzmocnienie roli Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w tym zakresie. Wynikało to m.in. z raportu Najwyższej Izby Kontroli nt. pozyskiwania danych telekomunikacyjnych przez służby” – dodaje Barbara Grabowska-Moroz.


  Rok wydania: 2014
  Martin Bożek,Małgorzata Czuryk,Mirosław Karpiuk,Jarosław Kostrubiec
  Służby specjalne w strukturze władz publicznych. Zagadnienia prawnoustrojowe

Fundacja szczególnie krytycznie ocenia odejście od pomysłu powołania specjalnego niezależnego od służb organu ds. kontroli służb specjalnych, składającego m.in. z sędziów w stanie spoczynku. Propozycja powołania takiego organu, na wzór analogicznych instytucji funkcjonujących w innych państwach Europy, była przedmiotem dyskusji publicznej od 2011 r., kiedy przedstawił ją minister Jacek Cichocki, sekretarz stanu w KPRM. Powołanie takiego organu dawałoby szansę na merytoryczną i niezależną kontrolę nad służbami, w tym na rozpoznawanie skarg indywidualnych na funkcjonowanie służb.

Warto dodać, że Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej Andrzej Zwara napisał list protestacyjny do premier Ewy Kopacz. Pisze m.in., że mechanizm wprowadzany przez ustawę jest właściwy dla państw autorytarnych.