Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego na posiedzeniu 14 listopada 2023 r. postanowiła uchylić zaskarżoną uchwałę i umorzyć postępowanie o zezwolenie na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej byłego sędziego Sądu Rejonowego.
Czytaj też: SN: Sędzia odpowie za najechanie na motorowerzystę, ale może nadal orzekać
Wydział Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej wystąpił do Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały w sprawie o zezwolenia na pociągniecie sędziego do odpowiedzialności karnej. Chodziło o czyny, takie jak:
- prowadził w ruchu lądowym samochód osobowy w stanie nietrzeźwości - przestępstwo z art. 178a par. 1 k.k.,
- przekroczył swoje uprawnienia w zakresie orzekania w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu w stanie sięgającym stężenia od co najmniej 0,6 promila do co najmniej 1,0 promila alkoholu we krwi przewodniczył rozprawom apelacyjnym.
Sąd Najwyższy 15 lutego 2022 r. zezwolił na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziego i obniżył mu wysokość wynagrodzenia o 50 proc. a kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.
Zarzuty obrońcy i prokuratora
Zażalenie na tę uchwałę wniósł Wydział Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej, który zaskarżył orzeczenie w części, w zakresie punktu II na niekorzyść sędziego. Według prokuratury ustalone zachowanie funkcjonariusza publicznego na sali sądowej stanowi przestępstwo określone w dyspozycji art. 231 par. 1 k.k.
Zażalenie na tę uchwałę wniósł także obrońca sędziego, zarzucając m.in. nienależytą obsadę sądu, polegającą na wzięciu udziału w składzie orzekającym w tej sprawie osoby powołanej na urząd sędziego Sądu Najwyższego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw, co powoduje, że w sprawie nie orzekał sąd powołany ustawą.
Obrońca zarzucił także naruszenie prawa do obrony polegające na arbitralnym i bezzasadnym odmówieniu na wniosek prokuratora wglądu sędziemu do akt załączonych do wniosku. Formułując wniosek, skarżący wniósł o uchylenie uchwały w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Najwyższemu Izbie Karnej.
Sędzia nie podlega osądzeniu
Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że sędzia 1 września 2022 r. zrzekł się urzędu sędziego, co stanowi ujemną przesłankę procesową, wykluczającą dalsze kontynuowanie postępowania w przedmiocie zezwolenia na pociągnięcie ówczesnego sędziego do odpowiedzialności karnej.
Zgodnie z dyspozycją art. 17 par. 1 pkt 8 k.p.k., który znajduje zastosowanie w takiej sytuacji, nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy sprawca (sędzia objęty wnioskiem) nie podlega orzecznictwu polskich sądów karnych (sądów dyscyplinarnych).
Sędzia utracił status sędziego Sądu Rejonowego po wydaniu orzeczenia przez sąd I instancji, ale przed jego uprawomocnieniem. Wobec tego zaskarżona uchwała nie jest dotknięta negatywną przesłanką procesową określoną w art. 17 par. 1 pkt 8 k.p.k., gdyż powyższa zmaterializowała się dopiero w toku tego postępowania i nie istniała w dacie orzekania przez sąd pierwszoinstancyjny. Jednakże, usunięcie sędziego z zawodu uniemożliwia rozpoznanie wywiedzionych środków odwoławczych i wydanie orzeczenia merytorycznego. Utrata statusu sędziego czyni bowiem dalsze procedowanie w przedmiocie wyrażenia zgody na uchylenie immunitetu formalnego bezprzedmiotowym.
W konsekwencji konieczne stało się uchylenie uchwały Sądu Najwyższego z 15 lutego 2022 r., sygn. akt I DI 3/22, zezwalającej na pociągnięcie ówczesnego sędziego do odpowiedzialności karnej oraz wydanie orzeczenia następczego o umorzeniu postępowania immunitetowego.
W składzie zasiadali: prezes SN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący), SSN Barbara Skoczkowska oraz SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca).
Uchwała Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN z 14 listopada 2023 r., sygnatura akt II ZIZ 16/22.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
