Powódki wniosły do Sądu Okręgowego w Krakowie pozew o stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej w sprawie kandydowania do rady nadzorczej w latach 2013-2016, wskazując, że zarząd postanowił odmówić umieszczenia powódek na liście kandydatów na członka rady. Postępowanie wewnątrzspółdzielcze, w ramach którego odwołały się do rady nadzorczej nie uwzględniło ich odwołania. Walne Zgromadzenie Spółdzielni Mieszkaniowej podjęło uchwałę w sprawie wyboru rady nadzorczej spółdzielni na okres kadencji 2013-2016, nie uwzględniając kandydatur powódek. Sąd Okręgowy w Krakowie nie uwzględnił powództwa wskazując, że powódki nie wykazały interesu prawnego w zaskarżeniu uchwał zarządu spółdzielni podjętych w 2013 r.

Zakres przedmiotowy skargi jest określony

Sąd Apelacyjny wskazał, że członek spółdzielni mieszkaniowej może zaskarżyć uchwałę zarządu spółdzielni mieszkaniowej w przedmiocie określenia odrębnej własności lokali w przypadkach określonych w art. 43 ust. 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Prawo spółdzielcze uprawnia członka spółdzielni do zaskarżania również uchwał walnego zgromadzenia (art. 42 § 3 Prawa spółdzielczego), żądania stwierdzenia ich nieważności lub nieistnienia (art. 42 § 2 i 9 Prawa spółdzielczego) oraz zaskarżania uchwał rady nadzorczej w przypadkach określonych art. 24 § 6 punkt 2 i art. 198 § 2 Prawa spółdzielczego. W świetle powołanych przepisów powódkom nie przysługiwało zatem roszczenie o uchylenie zaskarżonych uchwał zarządu spółdzielni.

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie
LEX Navigator Postępowanie Cywilne
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów

Kwestionowanie uchwał zarządu tylko na zasadach ogólnych

Inne uchwały zarządu, zdaniem Sądu Apelacyjnego, mogą być kwestionowane przez członka spółdzielni wyłącznie na zasadach ogólnych. Uchwała zarządu może być więc zaskarżona do sądu z powodu jej sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, bądź z zasadami współżycia społecznego, a w razie naruszenia podstawowych reguł jej podejmowania, członek spółdzielni może wystąpić z powództwem o ustalenie jej nieistnienia. Podstawę powództwa stanowi wówczas art. 189 k.p.c, co oznacza, że członek spółdzielni musi wykazać nie tylko wadliwość skarżonej uchwały, ale też, i to w pierwszej kolejności, swój interes prawny w wytoczeniu powództwa – w rozumieniu art. 189 k.p.c.

Niepewność prawa lub stosunku prawnego niezbędna do wykazania legitymacji powoda

Interes prawny w skarżeniu uchwały zarządu spółdzielni mieszkaniowej istnieje wtedy, gdy zachodzi niepewność prawa lub stosunku prawnego, a powództwo o ustalenie istnienia prawa jest jedynym możliwym środkiem jego ochrony. Wyrok zapadły w tej sprawie musi tym samym zapewnić powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, kończąc definitywnie istniejący spór lub prewencyjnie zapobiegać powstaniu takiego sporu w przyszłości. Tym samym interes ten nie istnieje, gdy możliwe jest już wytoczenie powództwa o świadczenie, chyba że ze spornego stosunku prawnego wynikają jeszcze dalsze skutki, których dochodzenie w drodze powództwa o świadczenie nie jest możliwe lub nie jest jeszcze aktualne.

Należało zaskarżyć uchwałę walnego zgromadzenia

Oceniając postępowanie powódek, Sąd Apelacyjny uznał, że powódki w celu ochrony swojego prawa mogły wytoczyć powództwo zmierzające do wzruszenia uchwały walnego zgromadzenia spółdzielni mieszkaniowej, który ukształtował skład rady nadzorczej na kadencję obejmującą lata 2013-2016. Każdy członek spółdzielni ma bowiem interes prawny we wniesieniu powództwa o ustalenie nieważności lub o nieistnienie uchwały walnego zgromadzenia. Źródłem interesu prawnego jest tu sam stosunek członkostwa, z którego wynika, między innymi, uprawnienie do udziału w walnym zgromadzeniu. Nie mają natomiast takiego interesu prawnego w zaskarżeniu uchwał zarządu spółdzielni, którymi odmówiono im prawa kandydowania do rady nadzorczej. Uwzględnienie takiego powództwa i uchylenie przedmiotowych uchwał niczego nie zmieniłoby w sytuacji prawnej powódek, w relacji do samej spółdzielni, jak też w relacji do pozostałych członków spółdzielni. W szczególności uchylenie uchwał zarządu nie wyeliminowałoby z obrotu prawnego uchwały walnego zgromadzenia spółdzielni, na mocy której został ukształtowany skład rady nadzorczej na kadencję obejmującą lata 2013-2016. Uchwały te zostały już bowiem wykonane (zrealizowane) i utraciły moc wskutek upływu kadencji tego składu rady nadzorczej, którego dotyczyły.

Tak orzekł Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 27 września 2016 r., sygn. akt I ACa 1153/16

Opracowanie: Marek Sond