Rzecznik przypomina za artykułem, że licznym projektom ustaw nie został nadany przez Marszałka Sejmu numer sejmowych druków, co równoznaczne jest z tym, iż nie rozpoczęła się w ich przypadku procedura legislacyjna. Opisana sytuacja dotyczy m.in. projektu ustawy bioetycznej o in vitro, projektu ustawy o formach opieki nad dziećmi do piątego roku życia, który do laski marszałkowskiej trafił w sierpniu 2008 r., czy projektu dotyczącego zmiany ustawy o dostępie do informacji publicznej w zakresie obowiązku publikacji informacji o zdrowiu prezydenta i premiera wniesionego w lutym 2009 r.
Według RPO pod pojęciem prawa inicjatywy ustawodawczej rozumie się prawo do zgłaszania projektów ustaw przez podmioty wskazane w art. 118 Konstytucji RP z takim skutkiem, iż stają się one przedmiotem prac Sejmu. Jednym z istotnych elementów demokratycznego państwa prawa jest zasada pluralizmu politycznego przejawiająca się m.in. w możliwości przedkładania pod obrady Sejmu propozycji ustaw przez różne ugrupowania polityczne, w tym znajdujące się w opozycji do aktualnej większości parlamentarnej. Terminowe wykonywanie prac legislacyjnych stanowi fundament odpowiedzialnego państwa demokratycznego, rozumianego jako państwo w którym partie polityczne realizują poprzez prawo założenia programowe i obietnice składane w wyborach - pisze Rzecznik. I przypomina, że stanowienie prawa w postaci ustaw pozwala na określenie sposobu realizacji wolności i praw człowieka i obywatela zawartych w Konstytucji. Według RPO długotrwałe opóźnienia procesu legislacyjnego poprzez nienadawanie biegu prawidłowo złożonym projektom ustaw powodować mogą brak regulacji prawnych w ważnych dla jednostek sferach życia, osłabiając tym samym zaufanie obywateli do państwa i prawa. Ponadto przyczyniają się one do osłabienia politycznej i organizacyjnej wiarygodności Sejmu.
RPO zwracił się do Marszałka z prośbą o rozważenie możliwości przyspieszenia prac legislacyjnych nad projektami ustaw złożonymi do laski marszałkowskiej, bądź o wskazanie okoliczności o charakterze merytorycznym lub formalnym, które powodują iż projektom tym nie może zostać nadany dalszy bieg w procesie legislacyjnym.