Rada Ministrów przyjęła 7 lipca br. przedłożony przez prezesa Urzędu Konkurencji i Konsumentów projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw. Jak podkreslono w komunikacie po posiedzeniu rządu, przygotowane przepisy są realizacją zapowiedzi złożonej przez premier Ewę Kopacz w exposé.

Najważniejsze zmiany:

Zabronione będzie proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają ich potrzebom oraz proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru. Celem tego rozwiązania jest nakłonienie przedsiębiorców do analizowania, czy dana usługa rzeczywiście odpowiada potrzebom konsumentów.

Decyzje tymczasowe – na wzór postępowań w sprawie praktyk ograniczających konkurencję – to szybka reakcja na praktyki zagrażające zbiorowym interesom konsumentów.

Jeszcze w toku postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, decyzja tymczasowa zobowiąże przedsiębiorcę do zaniechania określonych działań. Pozwoli zapobiec uprawdopodobnionym zagrożeniom:
- decyzja tymczasowa będzie wydawana na czas nie dłuższy niż do wydania decyzji kończącej postępowanie w sprawie,
- przyspieszony tryb odwołań: przedsiębiorca będzie miał możliwość złożenia odwołania od decyzji tymczasowej (w takiej sytuacji UOKiK przekaże akta sprawy do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) nie później niż w ciągu 14 dni, a ten będzie miał 2 miesiące na rozpatrzenie odwołania).

Wprowadzenie instytucji „tajemniczego klienta” pozwoli uzyskać dowody w postępowaniu w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów:
- UOKiK będzie mógł skorzystać z tego rozwiązania tylko za zgodą sądu (instrument ten pozwoli skontrolować informacje przekazywane na etapie przedkontraktowym),
- UOKiK nie będzie stosował prowokacji, a jedynie będzie mógł sprawdzić sposób oferowania produktu lub usługi, a także procedurę zawierania umowy,
- instytucja „tajemniczego klienta” będzie miała zastosowanie do wszelkich praktyk, które mogą naruszać zbiorowe interesy konsumentów.

Czytaj: Biznes: UOKiK chce dla siebie za dużo uprawnień>>>

Możliwość wyrażenia poglądu istotnego w sprawie – UOKiK będzie mógł wyrazić swój pogląd w indywidualnej sprawie przed sądem powszechnym, jeśli przemawia za tym interes publiczny. Pozwoli to prezesowi UOKiK dzielić się z sądami wiedzą i dorobkiem orzeczniczym z zakresu prawa ochrony konkurencji i konsumentów, co umożliwi sądowi wszechstronne rozpoznanie sprawy.

Możliwość publikowania bezpłatnych komunikatów i ostrzeżeń w publicznym radiu i telewizji – dzięki temu będzie można szybko i skutecznie ostrzegać konsumentów o zachowaniach lub zjawiskach, które istotnie zagrażają ich interesom.

Nowy model kontroli postanowień wzorców umów – to prezes UOKiK w decyzji administracyjnej będzie rozstrzygał o niedozwolonym charakterze postanowienia wzorca umowy i zakazywał jego dalszego wykorzystywania.

Prezes UOKiK będzie mógł określić środki usunięcia skutków naruszenia zakazu stosowania postanowień niedozwolonych (np. poinformowanie konsumentów będących stronami umów o uznaniu klauzuli za niedozwoloną).

Decyzje UOKiK, uznające postanowienie za niedozwolone, będą miały skutek tylko w stosunku do przedsiębiorcy, który je stosuje.

Postępowanie będzie wszczynane z urzędu lub z inicjatywy konsumentów, rzeczników konsumentów, rzecznika ubezpieczonych oraz organizacji konsumenckich, którzy uzyskują status zawiadamiającego.

Większą skuteczność eliminacji klauzul z wzorców umów zapewni możliwość nakładania kar przez UOKiK za stosowanie postanowień niedozwolonych – do 10 proc. obrotu.

Przedsiębiorca będzie miał także możliwość uniknięcia kary, jeśli sam zobowiąże się do zmiany praktyk. Przedsiębiorca będzie miał możliwość złożenia odwołania od decyzji do SOKiK.

Kontrola incydentalna, czyli indywidualne dochodzenie praw przez konsumenta w związku ze stosowaniem klauzuli, będzie nadal sprawowana przez sądy cywilne.

Decyzje UOKiK będą publikowane na stronie Urzędu.

Dotychczasowy charakter rejestru klauzul niedozwolonych zostanie utrzymany przez wskazany w ustawie czas.

Konrad Kohutek,Małgorzata Sieradzka
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz>>>