Wojewódzcy konserwatorzy zabytków od 1996 r. są organami administracji zespolonej, podległymi co do zasady wojewodom. Przykładowo, do wojewody należy powoływanie i odwoływanie wojewódzkich konserwatorów, jak i tworzenie oraz likwidacja delegatur wojewódzkich urzędów ochrony zabytków. Jednocześnie w pewnym zakresie zwierzchnictwo nad tymi organami należy do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. To minister pełni nadzór merytoryczny nad działalnością wojewódzkich konserwatorów – sprawuje kontrolę instancyjną orzecznictwa administracyjnego konserwatorów. Ten układ podwójnego podporządkowania zdaniem autorów nowelizacji pozbawia ministra wpływu na bieżącą działalność wojewódzkich konserwatorów zabytków.
Projekt zakłada wprowadzenie scentralizowanego modelu kierownictwa w stosunku do terenowych organów ochrony zabytków. Ma to nastąpić przez przekształcenie wojewódzkich konserwatorów zabytków w organy administracji niezespolonej podległe bezpośrednio ministrowi właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Osoby na to stanowisko będą powoływane przez ministra na wniosek Generalnego Konserwatora Zabytków, o ile spełnią określone w ustawie wymagania. W tym zakresie oprócz dotychczas wymaganych kwalifikacji planuje się wprowadzenie wymogu posiadania umiejętności kierowniczych, 3-letniego stażu pracy na stanowisku kierowniczym oraz 5-letniego stażu pracy na stanowisku związanym z ochroną zabytków lub opieką nad zabytkami.
Anna Michalak
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz>>>
W obecnym stanie prawnym wojewódzki konserwator zabytków może na drodze porozumienia przekazać jednostkom samorządu terytorialnego prowadzenie niektórych spraw z zakresu swoich kompetencji. Aby zapewnić prawidłową realizację tych zadań przewiduje się wprowadzenie obowiązku utworzenia stanowiska samorządowego (gminnego, miejskiego, powiatowego) konserwatora zabytków. Utworzenie takiego stanowiska nie jest obecnie obligatoryjne. Obsada stanowiska będzie możliwa przez osoby spełniające te same wymogi, które są stawiane wobec wojewódzkich konserwatorów zabytków oraz pod warunkiem pozytywnego zaopiniowania kandydatury przez odpowiedniego wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Projektowana ustawa znowelizuje ustawę z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2014 r., poz. 1446 ze zm.) oraz ustawę z 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. 2015 r., poz. 525 ze zm.).
Nowe regulacje dotyczące wojewódzkich konserwatorów zabytków miałyby obowiązywać od dnia 1 stycznia 2017 r. Projekt ustawy został obecnie przedstawiony do zaopiniowania przez wojewodów oraz wojewódzkich konserwatorów zabytków.
Opracowanie: Andrzej Perzyna, RPE WK
Źródło: www.rcl.gov.pl,