Jak podkreślono w komunikacie Centrum Informacyjnego Rządu, Rada Ministrów przyjęła założenia do tego projektu w związku z zapowidzią zawartą w expose premiera.
Zdaniem rządu, jedną z konsekwencji rozdzielenia funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości jest „oderwanie się” prokuratury od kontroli ze strony rządu i parlamentu. Obecnie jedynym, ale nie wystarczającym elementem kontroli nad prokuraturą, jest składanie premierowi przez prokuratora generalnego sprawozdania z jej rocznej działalności. Aby zwiększyć tę kontrolę zaproponowano przeprowadzanie nad nim debaty sejmowej (po przekazaniu przez prokuratora generalnego sprawozdania Sejmowi). Debata odbywałaby się niezależnie od decyzji premiera o przyjęciu lub odrzuceniu sprawozdania. Zaproponowano również wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą Sejm będzie mógł żądać od prokuratora generalnego informacji związanych z przestrzeganiem praworządności oraz czuwaniem nad ściganiem przestępstw. To żądanie – z uwagi na respektowanie tajności postępowania przygotowawczego – nie będzie mogło dotyczyć przedstawienia informacji o biegu postępowania w konkretnej sprawie.
W ocenie rządu, obydwa narzędzia (debata sejmowa i żądanie informacji) są niezbędne do prawidłowej realizacji obecnie przewidzianej kompetencji Sejmu do odwołania prokuratora generalnego przed upływem kadencji na wniosek premiera.
Ponadto biorąc pod uwagę, że walka z przestępczością i zapewnienie obywatelom poczucia bezpieczeństwa jest jednym z podstawowych zadań państwa i wymaga skoordynowania działań wielu instytucji państwowych – postanowiono, że minister sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych, będzie zobowiązany do opracowania projektu założeń zasadniczych kierunków polityki karnej. Będą one musiały być przyjęte przez Radę Ministrów. Jednocześnie prokurator generalny będzie musiał zaopiniować projekt założeń. Z kolei rząd w końcowym dokumencie będzie mógł uwzględnić stanowisko prokuratora generalnego w tej sprawie. Dokument nie byłby wiążący dla prokuratora generalnego, jednak miałby on prawo na podstawie założeń wydawać zarządzenia i wytyczne podległym prokuratorom. Oznacza to, że zostanie stworzona platforma zinstytucjonalizowanego dialogu i współpracy między rządem a prokuratorem generalnym.
Zwiększone mają zostać uprawnienia prokuratora generalnego w zakresie doboru kadry prokuratorskiej oraz precyzyjnie określone uprawnienia prokuratorów przełożonych wobec prokuratorów prowadzących postępowania przygotowawcze. Założono zwiększenie wpływu prokuratora generalnego na obsadę stanowisk kierowniczych w prokuraturze i dobór kadry prokuratorskiej. Zaproponowano, aby Krajowa Rada Prokuratury przedstawiała prokuratorowi generalnemu dwóch kandydatów na każde wolne stanowisko prokuratorskie.
Aby usprawnić funkcjonowanie prokuratury, przewidziano uelastycznienie w powoływaniu i odwoływaniu zastępców: prokuratorów apelacyjnych, okręgowych i rejonowych. Stanowiska te nie będą kadencyjne. Chodzi o to, aby zapewnić ich obsadę niezależnie od zaistniałych zdarzeń losowych, np. długotrwałej choroby.
Precyzyjnie mają też być wskazane narzędzia, za pomocą których prokuratorzy-przełożeni będą wykonywać uprawnienia wobec prokuratorów-prowadzących postępowania przygotowawcze.
Założono likwidację prokuratur wojskowych i przeniesienie prokuratorów wojskowych do prokuratur powszechnych. Prokuratorzy ci – w prokuraturach powszechnych – zachowają status zawodowo czynnych żołnierzy delegowanych poza struktury MON. Zaplanowano także reorganizację pionu śledczego i lustracyjnego Instytutu Pamięci Narodowej, mającą na celu dostosowanie liczby pracujących w nich prokuratorów do rzeczywistych potrzeb IPN. Przewidziano możliwość przenoszenia ich do prokuratury powszechnej.
Dodatkowo zostanie uregulowana jeszcze jedna kwestia – prokurator w stanie spoczynku będzie musiał zrzec się swojej funkcji, jeśli zostanie mianowany, powołany lub wybrany do pełnienia funkcji w instytucjach państwowych (Sejm, Senat), samorządu terytorialnego, służby dyplomatycznej lub konsularnej, organizacjach międzynarodowych.
Czytaj opinie prawników>>>