Początek nowego roku w naturalny sposób skłania do refleksji co do wyzwań, z którymi będą musieli zmierzyć się prawnicy w ciągu najbliższego czasu. Niewątpliwie jesteśmy świadkami postępującego rozwoju technologicznego w każdej dziedzinie życia. Rozwój ten zmusza ustawodawcę do przystosowywania treści przepisów prawa do nowej rzeczywistości. W konsekwencji przedsiębiorcy stają przed wyzwaniem adaptacji swojej działalności do nowego otoczenia regulacyjnego, a kancelarie prawne – dostosowania modelu świadczenia usług prawnych do zmieniających się potrzeb klientów.
Digitalizacja i postęp technologiczny
Zmiany zainicjowane rozwojem nowych technologii dotyczą niemal każdego obszaru prawa. Dla przykładu upowszechnienie form bezpiecznych podpisów elektronicznych (takich jak kwalifikowany podpis elektroniczny, czy też podpis zaufany ePUAP) spowodowało implementację do systemu prawa elektronicznej formy czynności prawnej, elektronicznych form dokumentów oraz możliwości składania dokumentów za pomocą stworzonych specjalnie w tym celu platform elektronicznych. W konsekwencji, w zakresie bieżącej obsługi korporacyjnej spółek digitalizacja objawia się poprzez możliwość internetowej rejestracji podmiotów (spółek zawiązywanych z wykorzystaniem wzorca umieszczonego na platformie), czy też obowiązkowe sporządzanie oraz składanie dokumentów finansowych w formie elektronicznej.
Idąc dalej, dostrzegając możliwości wynikające z digitalizacji dokumentów, ustawodawca zdecydował się na zrównanie elektronicznej formy złożenia oświadczenia woli z oświadczeniem pisemnym. Opisywane rozwiązanie szybko znalazło zastosowanie chociażby na gruncie prawa rynków kapitałowych, zarówno w odniesieniu do pierwotnego, jak i wtórnego obrotu papierami wartościowymi.
Zgodnie z treścią ogłoszonych już przepisów, mających wejść w życie w perspektywie najbliższych kilku miesięcy, przedstawiany trend ma także objąć postępowania przed sądami rejestrowymi, które toczyć się będą z wykorzystaniem dedykowanej platformy elektronicznej.
Czytaj: Będą zmiany w adwokackiej etyce? W marcu nadzwyczajne posiedzenie>>
Zmiana sposobu wykonywania pracy
Rozwiązania technologiczne znajdują zastosowanie w wielu aspektach pracy prawnika. Współczesne oprogramowanie IT oraz tzw. LegalTech wspiera prawników w zakresie sporządzania dokumentów, ich analizy, katalogowania oraz zarządzania cyklem ich życia (tzw. contract lifecycle management). Rosnący wolumen umów stopniowo wymusza ich monitorowanie w sposób zautomatyzowany, z wykorzystaniem oprogramowania pozwalającego na stałą kontrolę ich treści.
Już dziś prawnikom transakcyjnym pracę ułatwiają algorytmy analizujące dokumenty w zakresie identyfikacji postanowień o określonej treści, co niejednokrotnie znacznie przyspiesza badania due diligence, jak również może zwiększyć jego efektywność kosztową. W odniesieniu do postępowań sądowych maszyny zaczynają powoli zastępować prawników w tworzeniu relatywnie prostych, schematycznych pism, takich jak np. nakazy zapłaty.
Szybka i efektywna analiza danych
Wraz z rozwojem technologii nastąpił wzrost znaczenia danych, jak również tempa ich przekazywania. Stąd też, w dzisiejszych czasach kancelarie prawne muszą analizować dane i przetwarzać informacje w sposób maksymalnie szybki oraz efektywny. Bezpośrednim skutkiem opisywanego trendu jest gwałtowny wzrost zapotrzebowania na prawników-analityków, posiadających zdolność przekształcania zgromadzonych zestawów danych w wartościowe spostrzeżenia, umożliwiającą szybkie i precyzyjne wyciąganie właściwych wniosków.
Kluczem do sukcesu stało się zatem zarządzanie informacją - podejmowanie decyzji w oparciu o odpowiednie dane, a nie wyłącznie osobiste doświadczenie. Również w procesie przetwarzania danych z pomocą przychodzi technologia. Na rynku pojawiają się już pierwsi dostawcy oferujący rozwiązania wykorzystujące sztuczną inteligencję do przeprowadzania drobiazgowych analiz prawnych uwzględniających badanie dorobku orzecznictwa oraz doktryny prawa.
Nowe modele świadczenia usług
Rozwój technologii poprzez wyposażenie prawników w nowe instrumenty pracy prowadzi do powstawania nowych, alternatywnych modeli świadczenia usług prawnych. Spośród nich wyróżnić należy w szczególności outsourcing procesów prawnych, tzw. legal process outsourcing (LPO), polegający na zlecaniu procesów związanych z obsługą prawną oraz zgodnością w zakresie compliance wyspecjalizowanym podmiotom zewnętrznym działającym na zasadzie centrów usług wspólnych.
LPO jest kontynuacją trendu związanego z outsourcingiem procesów związanych z operacjami finansowymi, księgowymi czy też IT, definiowanymi najczęściej jako Business Process Outsourcing. Jego stosowanie pozwala na dostarczeniu indywidualnemu klientowi rozwiązań w pełni dostosowanych do jego potrzeb, przy jednoczesnym uzyskaniu większej efektywności czasowej oraz kosztowej, aniżeli w przypadku klasycznego modelu świadczenia usług prawnych.
Jednocześnie, z uwagi na fakt, że zarówno sposób, jak i jakość wykonywania pracy w przedstawionym modelu pozostaje pod nadzorem doświadczonych prawników, końcowy produkt zachowuje pełną konkurencyjność.
Wydaje się, że połączenie wykorzystania nowych rozwiązań technologicznych oraz alternatywnych modeli świadczenia usług prawnych umożliwi osiągnięcie efektu synergii pozwalającego na uzyskanie przewagi konkurencyjnej, a w konsekwencji będzie coraz częściej obserwowane na rynku. Funkcjonowanie na coraz bardziej konkurencyjnym rynku usług prawnych wymagać będzie nie tylko cięższej, lecz także bardziej efektywnej pracy. Tym samym kluczowym wyzwaniem może okazać się identyfikacja oraz wdrożenie najbardziej adekwatnych rozwiązań spośród tych, które przynosi nam nieustający postęp technologiczny.
