W wystąpieniu do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej RPO informuje, że podczas wizytacji przeprowadzanych w jednostkach penitencjarnych przez przedstawicieli Krajowego Mechanizmu Prewencji część osób tymczasowo aresztowanych i skazanych wskazywała, że podczas rozmowy informacyjnej nie otrzymała kompleksowych informacji o przysługujących im prawach i ciążących na nich obowiązkach. Brak należytej znajomości zasad funkcjonowania w jednostce powodował niejednokrotnie, że osoby te naruszały obowiązujące nakazy lub zakazy, narażając się na odpowiedzialność dyscyplinarną. Nadto, nie korzystały z niektórych swoich praw, nie mając o nich wiedzy. Przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji uważają, że obowiązek poinformowania osadzonych o przysługujących im prawach oraz ciążących na nich obowiązkach nie może być traktowany jedynie jako zapoznanie z przepisami, ale obejmuje również udzielenie wskazówek i wyjaśnień, w zakresie dostosowanym indywidualnie do osadzonego. Osadzeni skarżą się, że obowiązek ustnego pouczenia bywa cedowany na współosadzonych (tzw. starszych celi), którzy nie są do takich rozmów przygotowywani i nierzadko zniekształcają informacje lub w ogóle ich nie przekazują. W ocenie Rzecznika wskazane byłoby przygotowanie kompendium wiedzy o podstawowych prawach i obowiązkach skazanych i tymczasowo aresztowanych i przekazanie go osadzonym, jak również wychowawcom w oddziałach penitencjarnych. Problemem jest także brak aktualnych aktów prawnych w bibliotekach zakładów karnych i aresztów śledczych. Ponadto w celu podnoszenia świadomości prawnej skazanych, przedstawiciele KMP zalecają władzom jednostek upowszechnianie wśród osadzonych wyroków Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach, które bezpośrednio dotyczą osób osadzonych. Rzecznik praw obywatelskich prosi Dyrektora Generalnego Służby Więziennej o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie.