RPO: sądy nieskuteczne w egzekwowaniu prawa do kontaktów z dzieckiem

Możliwość utrzymywania regularnych kontaktów z obojgiem rodziców uznawana jest za jedno z praw dziecka. Tymczasem sądowa procedura przewidziana w sprawach o wykonywanie kontaktów z dzieckiem jest niejasna, długotrwała i nieskuteczna - twierdzi rzecznik praw obywatelskich.

W wystąpieniu do ministra sprawiedliwości Rzecznik stwierdza, że otrzymuje wiele skarg na wykonywanie orzeczeń sądowych dotyczących kontaktów rodziców z dzieckiem. - Konieczne wydaje się więc przeprowadzenie analizy akt sądowych w sprawach o wykonywanie kontaktów, a następnie rozważenie potrzeby i kierunku zmian przepisów - z takim postulatem Rzecznik zwrócił się do ministra sprawiedliwości.

RPO przypomina, że wykonanie prawa do kontaktów z dzieckiem uregulowane jest w przepisach kodeksu postępowania cywilnego. Postępowanie dzieli się na dwa etapy. W sytuacji, gdy jedno z rodziców narusza obowiązki wynikające z orzeczenia sądowego ustalającego kontakty z dzieckiem, albo z zawartej ugody, sąd opiekuńczy zagraża nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej. W kolejnym etapie postępowania wykonawczego, jeżeli rodzic nadal nie wypełnia swego obowiązku wynikającego z dokumentu regulującego kontakty, sąd nakazuje zapłatę określonej kwoty.

  Katarzyna Tryniszewska
     Prawo rodzinne>>>

W niektórych sprawach – jak wskazują skarżący – uprawniony do kontaktów rodzic może zgłaszać skargi na wykonywanie kontaktów, aby odzyskać w ten sposób alimenty płacone na dziecko. Jak zauważa Rzecznik, niektórzy rodzice, mimo zasądzania kolejnych kwot, nadal uniemożliwiają uprawnionym rodzicom wykonywanie kontaktów z dzieckiem, mimo że ich zadłużenie z tego tytułu wynosi nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych. Kolejnym problemem jest zasądzanie kwot pieniężnych za brak realizacji kontaktów, w przypadku gdy samo dziecko nie wyraża zgody na kontakt z rodzicem.

- Niepewność prawną obywateli wywołuje przy tym brak jednolitej praktyki i linii orzeczniczej sądów powszechnych. Dzieje się tak m.in. dlatego, że w większości spraw rodzinnych i opiekuńczych, w tym o kontakty, nie można wnieść skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego - czytamy w wystąpieniu.
Rzecznik podkreśla w nim, że kwestia istnienia racjonalnych i efektywnych regulacji prawnych, pozwalających na właściwą i aprobowaną przez wszystkich zainteresowanych członków rodziny realizację wzajemnych kontaktów jest bardzo istotna z punktu widzenia ochrony praw i wolności obywatelskich.