W wystąpił w tejs prawie do ministra infrastruktury ponieważ rząd pracuje nad zmianą przepisów: ustawowe gwarancje przyznania lokalu socjalnego eksmitowanym kobietom w ciąży, rodzinom z małoletnimi dziećmi oraz osobom z niepełnosprawnościami, mają zniknąć. Zastąpi je przepis, według którego o tym, czy eksmitowanemu należy się mieszkanie socjalne, będzie decydował każdorazowo sąd.
RPO przypomina, że podobne przepisy już kiedyś obowiązywały i jego zdaniem wiązały się z krzywdą dla ludzi. Ponieważ Trybunał Konstytucyjny kwestionował ich konstytucyjność, Sejm w 2000 r. wprowadził właśnie te gwarancje, które teraz mają zniknąć.- Statystyki dotyczące eksmisji „na bruk” były w owym czasie na tyle zatrważające, że wprowadzenie katalogu grup społecznych szczególnie chronionych wydawało się wtedy oczywiste – stwierdza RPO.
- W związku z wdrożeniem prac nad nowelizacją ustawy o ochronie praw lokatorów chciałbym zwrócić uwagę, iż niektóre propozycje zmian, w mojej ocenie budzą wątpliwości z punktu widzenia ich zgodności z Konstytucją. Chodzi tu w szczególności o usunięcie z ustawy katalogu osób w szczególnej sytuacji życiowej, którym obecnie sąd ma obowiązek przyznać lokal socjalny – pisze więc rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar do ministra.
Jago zdaniem proponowane rozwiązanie, w którym to wyłącznie sąd - po zbadaniu sytuacji materialnej i rodzinnej pozwanego - decyduje, czy przyznać mu w wyroku eksmisyjnym prawo do lokalu socjalnego, nawiązuje do regulacji, które w przeszłości już funkcjonowały. I okazało się, że nie sprawdziły się w praktyce. Do rzecznika praw obywatelskich zaczęły lawinowo napływać skargi od osób eksmitowanych de facto „na bruk” – przy czym chodziło w przeważającej części o osoby chore, niedołężne, ubogie i opiekujące się małoletnimi dziećmi. Z tego powodu w 2000 r. Rzecznik zdecydował się zakwestionować tę regulację w Trybunale Konstytucyjnym.
We wniosku z 25 kwietnia 2000 r. (oraz modyfikującym ten wniosek piśmie procesowym z 5 listopada 2000 r.), Rzecznik wskazywał m.in., iż na etapie postępowania rozpoznawczego ustawodawca nie stworzył gwarancji prawnych chroniących przed bezdomnością osób eksmitowanych, które nie są w stanie zaspokoić swoich potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził w sprawie o sygn. K 11/2000, że mechanizm ochronny art. 36 ustawy nie stwarzał wystarczającej zapory przed postępowaniem egzekucyjnym wobec lokatorów zobowiązanych do opróżnienia lokalu, z pogwałceniem elementarnych standardów konstytucyjnych.
RPO przypomina, że jeszcze w trakcie rozpoznawania tej sprawy przez Trybunał Sejm zdecydował się na wprowadzenie radykalnej zmiany przepisów: tak powstał katalog osób, którym sąd miał obowiązek przyznać lokal bez względu na sytuację rodzinną i materialną.
RPO: rząd chce przywrócić ochronę lokatorów sprzed wyroku TK z 2000 roku
Kiedy poprzednio obowiązywały takie przepisy dotyczące ochrony przed eksmisją, co drugi eksmitowany lądował na bruku! tak rzecznik praw obywatelskich komentuje rządowe propozycje zmian w prawie lokatorskim.