Z raportu GRECO przygotowanym przez Radę Europy na temat „Zapobiegania korupcji wśród parlamentarzystów, sędziów i prokuratorów” wynika, że sytuacja Polski jest dobra. W poniedziałek 24 czerwca br. Instytut Spraw Publicznych przeprowadził debatę na temat słuszności niektórych wniosków, wynikających z raportu.

Prokuratorzy: więcej jawności
Raport rekomenduje, aby prokuratorzy uszczegółowili swoje zasady etyki zawodowej. Niektóre zapisy bowiem są – zdaniem autorów raportu zbyt ogólnikowe. Co więcej, raport zaleca rozszerzenie deklaracji majątkowych prokuratorów i  objęcie nimi członków najbliższej rodziny. W sytuacji, gdy w oświadczeniu pojawiłoby się kłamstwo, prokurator musi odpowiadać karnie i dyscyplinarnie.
Ponadto Krajowa Rada Prokuratorów, zdaniem Rady Europy powinna mieć więcej kompetencji, aby skutecznie kontrolować przestrzeganie etyki przez te grupę zawodową 
Zdaniem Edwarda Zalewskiego, przewodniczącego Krajowej Rady Prokuratorów raport GRECO idealnie „wstrzelił się w problem”  braku narzędzi, jakie powinna mieć Rada Prokuratorów. Według prok. Zalewskiego Rada ma być strażnikiem przestrzegania etyki zawodowej.
Co do rozszerzenia zakresu oświadczeń majątkowych  prok. Zalewski przyznał, że składanie oświadczeń majątkowych to jest formalny zabieg. Koledzy je sprawdzający mają niesmak i niechętnie się tej weryfikacji podejmują.
- Przez 30 lat pracy w Prokuraturze nie natknąłem się ani razu na oświadczenie majątkowe, które wzbudziłoby moje wątpliwości. Tu przyjętych łapówek się nie zobaczy – zapewnił prok. Zalewski.

Sędziowie: mamy wyczucie konfliktu interesów
Według raportu GRECO trzeba dla sędziów opracować wskazówki, czym jest konflikt interesów: jakich stanowisk nie można łączyć, jakiej dodatkowej pracy nie należy podejmować. I w tym wypadku należałoby oświadczeniami majątkowymi objąć członków rodziny. Autorzy GRECO dostrzegli, że wiele uwag co do deklaracji sędziowskich mają urzędy skarbowe, kwestionujące poprawność ich wypełniania i popełniane liczne błędy.
Potrzebne są także szkolenia z etyki sędziowskiej – dodaje raport.
Do problemu odniosła się sędzia SN, członek Krajowej Rady Sądownictwa Katarzyna Gonera:
- Krajowa Rada Sądownictwa nie ma uprawnień legislacyjnych, aby przygotować zmiany w ustawach. Musi wypowiadać się jedynie w sferze praktyki – powiedziała sędzia Gonera.
Jej zdaniem sędziowie wiedzą, czym jest konflikt interesów i tego zjawiska nie trzeba definiować w kodeksie etycznym. A zakaz sprawowania funkcji i wykonywania pracy sprowadza się do tego, że sędziowie mogą jedynie prowadzić wykłady na uczelni i pracować naukowo.
Sędzia Gonera potwierdziła, że niekiedy żądania urzędów skarbowych wobec deklaracji majątkowych sędziów są wygórowane. Urzędy proszą prezesów sadów o informacje dodatkowe, takie jak np. gdzie dodatkowo pracuje sędzia albo kto mieszka w drugim mieszkaniu sędziego, czy nie wynajmuje i nie osiąga w ten sposób dochodów. Jednak nie są to informacje, które mają charakter antykorupcyjny, a jedynie służą do wypełnienia funkcji fiskalnych przez urzędników.
Zdaniem sędzi Gonery takie pytanie urzędu jak: czy małżonek sędziego nie brał pożyczki jest zasadne.

Słuszne wnioski raportu
Raport Rady Europy trafnie zauważa, że polska ustawa antylobbingowa nie jest skuteczna i powinno się ją znowelizować. Zwłaszcza jeśli chodzi o prace parlamentarne i udział w obradach podkomisji tzw. gości.
Na ten problem zwracała uwagę dyrektor  Programu Odpowiedzialne Państwo z Fundacji im. Batorego Grażyna Kopińska.
- W ciągu całego okresu obowiązywania ustawy, ani razu żaden poseł nie został ukarany za pominięcie istotnych faktów w deklaracji majątkowej, a powinien. Np. wobec posła, który zapomniał wpisać do oświadczenia majątkowego samolot, prokuratura umorzyła postępowanie, tłumacząc, że jest z wykształcenia filozofem.
Dyr. Kopińska nie zgodziła się z raportem w kwestii publikowania oświadczeń majątkowych sędziów. Nie powinny być one upubliczniane z powodu bezpieczeństwa, aby przestępcy nie mogli zidentyfikować ich miejsca zamieszkania, działki, auta itd.
Oceniała też, że raport jest rzetelny i pokazuje Polskę w dość dobrym świetle na tle innych krajów Europy.
Na wypełnienie rekomendacji Polska ma czas do 30 kwietnia 2014 r.