W 2009 r. jeden z radców prawnych zwrócił się do Ministra Finansów z wnioskiem o udzielenie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kwalifikacji przychodów radcy prawnego z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu.
W uzasadnieniu wniosku poinformował, że wykonuje zawód radcy prawnego jako wspólnik w spółce osobowej. Umowa spółki zobowiązuje do świadczenia pomocy prawnej wyłącznie w ramach działalności spółki. Mecenas zwrócił się do Ministerstwa Finansów z pytaniem czy przychody przyszłej działalności w zakresie pomocy prawnej z urzędu stanowią przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz czy sąd lub inny organ władzy publicznej wypłacający wynagrodzenie z tytułu pomocy prawnej z urzędu ma prawo jako płatnik pomniejszać wynagrodzenia o kwotę zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Minister Finansów uznał, że pomoc prawna z urzędu udzielana jest osobiście, a nie przez spółkę czy kancelarię, zatem przychody z tego tytułu są zawsze przychodami z działalności wykonywanej osobiście.
Prawie rok temu, 12 sierpnia 2010 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/WA 1961/09) przyznał rację skarżącemu uznając, że interpretacja Ministerstwa Finansów narusza prawo.
Sąd argumentował, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej, samorządowej, sąd lub prokurator zlecił wykonanie określonych czynności.  W przypadku świadczenia pomocy prawnej z urzędu przez radcę prawnego sąd nie zleca wykonania określonych czynności ani w cywilistycznym rozumieniu zlecania, ani zlecenia rozumianego jako nakaz, polecenie. Sąd ustanawiając profesjonalnego pełnomocnika przyznaje prawo do nieodpłatnej pomocy prawnej, nie wskazując z imienia i nazwiska pełnomocnika, który będzie tę pomoc świadczył. Należy to do zadań samorządu, a więc nie wynika z decyzji sądu. Sąd wskazywał również na istotne znaczenie formy wykonywania zawodu radcy prawnego. Jeżeli pomoc prawną świadczy radca prawny wykonujący zawód w ramach spółki osobowej usługodawcą jest spółka osobowa.

Minister Finansów złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżając w całości wyrok WSA i zarzucając mu naruszenie prawa materialnego.

NSA po rozpoznaniu skargi 29 maja 2012 r. (sygn. akt II FSK 2300/10) oddalił ją, potwierdzając interpretację WSA, iż w wypadku, w którym pomoc prawną świadczy radca prawny wykonujący zawód w ramach spółki osobowej usługodawcą jest spółka osobowa.  Z kolei sposób wyznaczania pełnomocnika z urzędu nie ma znaczenia dla oceny podatkowego charakteru jego przychodów.

Źródło: e-KIRP