Wszyscy uczestnicy konfrencji "Ofiary przestępstw z nienawiści" zgodzili się, że walka z przestępczością z nienawiści powinna pozostawać w związku z działaniem prewencyjnym w zakresie zwalczania wszelkich zachowań ksenofobicznych. Konferencja Prokuratora Generalnego zorganizowana zostałą pod patronatem Wydawnictwa Wolters Kluwer Polska i Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.
- Łańcuch działań polegający na: uprzedzeniach - stereotypach - dyskryminacji a w konsekwencji mogący prowadzić do przemocy i popełniania przestępstw z nienawiści musi zostać skutecznie rozerwany przy pomocy istniejących narzędzi prawnych i dobrych praktyk. Dlatego właściwe postępowanie z ofiarami przestępstw jest dla Prokuratura Generalnego niezwykle istotne, stąd udział Prokuratury Generalnej w organizacji wcześniejszych debat z okazji Dnia Ofiar Przestępstw i Międzynarodowego Dnia Mediacji, jak również podejmowane wysiłki na rzecz stałego monitorowania sytuacji prawnej i faktycznej ofiar przestępstw w prowadzonych postępowaniach - powiedziała otwierając konferencję Marzena Kowalska - zastępca Prokuratora Generalnego.
Nieuchronna represja
- Wspólnie powinniśmy zastanawiać się, w jaki sposób chronione są ofiary przestępstw z nienawiści oraz czy jako Państwo wykonujemy zobowiązania względem ofiar, czy może koncentrujemy się wyłącznie na ukaraniu sprawcy. Oczywiście świadomość nieuchronnej represji ze strony Państwa wobec sprawcy ma podstawowe znaczenie dla pokrzywdzonego, ale walka z przestępczością z nienawiści powinna pozostawać w związku działaniami prewencyjnymi - dodała Marzena Kowalska. Podkreśliła również, że: „w Prokuraturze Generalnej prowadzony jest stały monitoring spraw dotyczących przestępstw z nienawiści, natomiast zwierzchni nadzór służbowy mają odpowiednio Prokuratury Apelacyjne lub Prokuratury Okręgowe, a w ośmiu prokuraturach apelacyjnych zostali wyznaczeni konsultanci w tego rodzaju sprawach”. Prok. Kowalska zaznaczyła także, że: „ w 2011 r. w jednostkach organizacyjnych prokuratury spraw prowadzonych z pobudek rasistowskich lub ksenofobicznych było łącznie 323- Najwięcej w Warszawie (60), Krakowie (53), Wrocławiu (42). Najmniej w Łodzi (9) i w Szczecinie (5). W 40 sprawach skierowano akty oskarżenia. Dla porównania, według rocznego Raportu OBWE w 2010 r. odnotowano w Czechach 265 takich przestępstw; w Niemczech zarejestrowano 3770 takich przestępstw, z czego 1268 miało charakter antysemicki; w Szwecji 5139, z czego 440 osób oskarżono, dla porównania w Polsce było takich przestępstw łącznie 251”.
Edukacja jest konieczna
Większość dyskutantów, w tym prokuratorów opowiedziała się przeciwko pomysłowi dodawania kolejnych cech osobowych ofiary ( np. płeć, wiek, niepełnosprawność, orientację seksualną ) do obowiązującego katalogu przestępstw z nienawiści. Zgodnie zaś postulowano wprowadzenie do kodeksu karnego definicji przestępstwa z nienawiści. W tej kwestii, Marzena Kowalska - zastępca Prokuratora Generalnego zapowiedziała, że Prokuratura Generalna przygotuje propozycję stosownych zmian w prawie. Prokuratorzy podkreślali, że w Polsce na tle krajów europejskich takich przestępstw jest stosunkowo mało. Wszyscy zgodzili się, że walka z przestępczością z nienawiści powinna pozostawać w związku z działaniem prewencyjnym w zakresie zwalczania wszelkich zachowań ksenofobicznych, a działania prewencyjne winny być adresowane do różnych grup odbiorców - funkcjonariuszy organów ścigania, sędziów, pokrzywdzonych oraz do przedstawicieli zawodów, którzy w swojej pracy mogą spotkać się z przejawami dyskryminacji. Jak podkreślano, kluczową sprawą jest odpowiednia edukacja o różnicach, w tym przede wszystkim prowadzona już na przedszkolnym i szkolnym.
Jeśli chodzi o postepowania prowadzone w sprawach przestępstw popełnianych na tle rasistowskim lub ksenofobicznym, to prokuratorzy w 2011 r. prowadzili 322 postępowania, w tym 272 nowe postępowania, z tego 44 sprawy są w toku.