Są założenia do projektu ustawy regulującej zasady wykonywania nadzoru właścicielskiego Skarbu Państwa. Nowe przepisy zostały  przedłożone przez ministra skarbu państwa. Nowa ustawa wprowadzi jednolite standardy wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (SP) w podmiotach z udziałem Skarbu Państwa. W Ministerstwie Skarbu Państwa będzie skoncentrowany nadzór właścicielski nad spółkami z kapitałowym oraz nad państwowymi osobami prawnymi, będącymi przedsiębiorcami realizującymi zadania publiczne. Rząd proponuje zniesieniu formy prawnej przedsiębiorstwa państwowego.

Projektowana ustawa ma również umożliwić samorządom terytorialnym przejmowanie i wykorzystywanie podmiotów z udziałem mienia państwowego. Ponadto planuje się przepisy porządkujące gospodarowanie prawami majątkowymi i nieruchomościami stanowiącymi własność SP. Ujednolicenie zasad wykonywania uprawnień w stosunku do przedsiębiorców znajdujących się w nadzorze właścicielskim Skarbu Państwa

Przewidziano włączenie do jednego aktu prawnego przepisów zawartych w ustawach: o komercjalizacji i prywatyzacji, o zasadach wykonywania uprawnień właścicielskich przysługujących Skarbowi Państwa, o wynagrodzeniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi. Ponadto wszystkie zadania związane ze zbywaniem akcji i udziałów w spółkach oraz zadania dotyczące prywatyzacji bezpośredniej przedsiębiorstw będą powierzone ministrowi Skarbu Państwa. Planuje się wprowadzenie przepisu, na podstawie którego członkowie rad nadzorczych spółek z udziałem SP i powołanych z jego inicjatywy, będą zobowiązani do przekazywania organowi wykonującemu prawa z akcji należących do SP sprawozdań o sytuacji prawnej i ekonomicznej spółki.

Komercjalizacja pozostałych przedsiębiorstw

W projektowanej ustawie znajdą się przepisy dotyczące wyeliminowania z obrotu formy prawnej przedsiębiorstwa państwowego jako mniej efektywnego w warunkach gospodarki rynkowej niż spółka kapitałowa. W związku z tym minister SP przejmie funkcję organu założycielskiego nad wszystkimi przedsiębiorstwami tego typu, które pozostają w gestii wojewodów. Przewiduje się ponadto komercjalizację tych przedsiębiorstw państwowych, które nie musiały składać wniosków o komercjalizację.
Zmiana zasad gospodarowania mienieniem Skarbu Państwa

Wzmocnieniu efektywności zarządu i nadzoru nad majątkiem państwowym służyć będzie podniesienie wartości przedmiotu czynności prawnej, na dokonanie której niezbędna jest zgoda ministra SP, do kwoty 300 tys. euro w stosunku do tych podmiotów, w których funkcjonują organy nadzorcze lub kontrolne. Przewiduje się wprowadzenie w spółkach obowiązku uzyskania zgody rady nadzorczej na dysponowanie składnikami aktywów trwałych. Minister SP będzie również informowany przez państwowe osoby prawne o decyzjach dotyczących istotnych, z punktu prowadzonej przez spółkę działalności, składników aktywów trwałych. Informacje te będą podawane do publicznej wiadomości. Uregulowane zostaną również kwestie zasad gospodarowania mieniem pozostałym po likwidacji państwowych osób prawnych. Zgodnie z propozycjami, mienie to będzie przeznaczone na potrzeby reprywatyzacji, uwłaszczenie jednostek samorządu terytorialnego, dokapitalizowanie spółek z udziałem SP bądź przekazywane do zasobu nieruchomości SP. Minister SP będzie również wyposażony w kompetencje dotyczące gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność SP, a przeznaczonymi na potrzeby m.in.: Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Rządowego Centrum Legislacji, ministerstw, urzędów centralnych i urzędów wojewódzkich, Kancelarii: Prezydenta RP, Sejmu, Senatu, Sądu Najwyższego, NIK-u, Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.
Szczególne zasady nadzoru właścicielskiego nad podmiotami z udziałem Skarbu Państwa w likwidacji lub upadłości
Przedsiębiorstwa państwowe będą objęte wzmocnionym nadzorem właścicielskim już z chwilą postawienia ich w stan likwidacji lub upadłości. Ze względu na fakt, że majątek ich przejmie minister SP, zasadne jest, aby funkcję organu założycielskiego przejął organ administracji rządowej po podjęciu decyzji o likwidacji przez dotychczasowy organ założycielski. Z tego względu minister SP otrzyma uprawnienia do: podejmowania czynności prawnych na rzecz tego przedsiębiorstwa, zawarcia umowy z likwidatorem oraz zatwierdzenia sprawozdań finansowych.

Określenie listy spółek o kluczowym znaczeniu dla interesów majątkowych Skarbu Państwa

Na przygotowanej przez Radę Ministrów liście znajdą się spółki kluczowe dla interesów majątkowych państwa. Kryteriami decydującymi o włączeniu do tej listy będą: wpływ działalności spółki na gospodarkę krajową, przedmiot działalności, wysokość wpływów do budżetu państwa. Jake będą wymagania stawiane kandydatom na członków zarządu oraz poprawa funkcjonowania spółek z udziałem Skarbu Państwa

Członkowie zarządu wszystkich spółek z większościowym udziałem SP oraz spółek od nich zależnych mają być powoływani po przeprowadzeniu przez radę nadzorczą postępowania kwalifikacyjnego. Ponadto w spółkach z o.o. będzie również możliwe delegowanie członków rady nadzorczej do zarządu spółek. Kandydaci powinny posiadać wyższe wykształcenie. Przewiduje się utworzenie zasobu menedżerów, do którego będą należeć osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje do kierowania spółkami o kluczowym znaczeniu dla interesów majątkowych SP. Zasób będzie podzielony na listy specjalistów w poszczególnych dziedzinach zarządzania przedsiębiorstwem (np. strategia, finanse, produkcja).

Prywatyzacja – przyspieszenie i usprawnienie procedur

Zakłada się uelastycznienie trybów prywatyzacji. Zniesione będą ograniczenia w zbywaniu akcji i udziałów SP w trybie aukcji ogłoszonej publicznie poprzez dopuszczenie stosowania tego trybu bez względu na wielkość udziału kapitałowego SP. Proponuje się także sprzedaż akcji na rynku regulowanym. Nie wszystkie sprzedaże akcji będą wymagały zgody Rady Ministrów. Rozszerzy się ponadto możliwość bezpłatnego przekazywania akcji lub udziałów SP jednostkom samorządu terytorialnego lub ich związkom. Dotyczyć to będzie wyłącznie tych spółek, których działalność jest związana z zadaniami własnymi jednostek. Część przychodów z prywatyzacji będzie zasilała Fundusz Rezerwy Demograficznej. Zgodnie z założeniami ma obowiązywać zasada jawności procesów prywatyzacyjnych od momentu wszczęcia postępowania do jego zakończenia. Informacje te będą zamieszczane na stronie internetowej Ministerstwa Skarbu Państwa i w Biuletynie Informacji Publicznej. Przyjęcie tych rozwiązań jest zgodne z prawem wspólnotowym w zakresie nadzoru korporacyjnego w przedsiębiorstwach publicznych.

(Źródło: KPRM/KW)