Projekt ustawy wprowadza znaczne zmiany w ustawie z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2012 r. poz. 803). Nowością jest zastrzeżenie, że nabywcą nieruchomości rolnej może być rolnik indywidualny. Przewidziano odstępstwa od tej reguły w przypadku, gdy zbycie nieruchomości następuje na rzecz osoby bliskiej zbywcy, jednostki samorządu terytorialnego, Skarbu Państwa lub Agencji Nieruchomości Rolnych. Dodatkowo reguła ta nie będzie mieć zastosowania przy nabywaniu w drodze dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego lub w trybie postępowania egzekucyjnego lub upadłościowego.
Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych otrzymał kompetencję do udzielania zgody na nabycie nieruchomości rolnych przez osoby nie będące rolnikami indywidualnymi. Muszą być przy tym spełnione określone przesłanki, mianowicie, jeżeli wniosek składa zbywca, to musi on wykazać, że nie było możliwości zbycia nieruchomości na rzecz rolnika indywidualnego, osoby bliskiej, jednostki samorządu terytorialnego, Skarbu Państwa lub Agencji Nieruchomości Rolnych; konsekwencją takiej transakcji nie może być nadmierna koncentracja gruntów, a nabywca ma dawać rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej.
Uprawnionym do złożenia wniosku do Prezesa Agencji będzie również potencjalny nabywca, o ile jest osobą fizyczną, zamierzającą utworzyć gospodarstwo rodzinne, ma kwalifikacje rolnicze, daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej i zobowiąże się do zamieszkiwania przez okres 5-letni w gminie, na terenie której jest położona nieruchomość wchodząca w skład jego gospodarstwa.

Dowiedz się więcej z książki
Prawo rolne
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł




W przypadku decyzji odmownej zbywca może żądać od Agencji nabycia jego nieruchomości za cenę odpowiadającą jej wartości rynkowej.

Projekt ustawy wprowadza dodatkowe obowiązki obciążające nowych właścicieli nieruchomości rolnych. Są to:
- obowiązek prowadzenia działalności rolniczej na nabytej nieruchomości przez okres co najmniej 10-letni;
- zakaz zbycia oraz oddania w posiadanie nabytej nieruchomości również przez okres 10-letni, z tym że w tym przypadku zbycie lub oddanie w posiadanie może nastąpić wcześniej, o ile zgodę na transakcję wyrazi sąd.

Prawo pierwokupu i prawo nabycia – rozszerzenie zakresu stosowania
W zakresie prawa pierwokupu nieruchomości rolnych projekt przewiduje odebranie tego uprawnienia spółdzielniom produkcji rolnej dzierżawiącym nieruchomości, a także rozszerzenie prawa pierwokupu Agencji Nieruchomości Rolnych na wszystkie nieruchomości rolne, niezależnie od ich powierzchni (w obecnie obowiązujących przepisach Agencja ma prawo pierwokupu nieruchomości rolnych o powierzchni minimum 5 ha).
Również przysługujące Agencji prawo nabycia zostanie rozszerzone poprzez objęcie nim przypadków nabycia nieruchomości rolnych na drodze m.in. jednostronnej czynności prawnej, orzeczenia sądu lub decyzji organu administracji publicznej, zasiedzenia, dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego. Także i w tym zakresie Agencja będzie mogła zrealizować prawo nabycia w stosunku do nieruchomości, bez względu na ich powierzchnię.

Sankcja
Projekt ustawy przewiduje dwa rodzaje sankcji za naruszenie przepisów. Co do zasady jest to sankcja bezwzględnej nieważności, natomiast w przypadku nie wywiązania się z obowiązku prowadzenia działalności rolniczej na nabytej nieruchomości lub obowiązku zamieszkiwania na terenie gminy Agencja może skierować do sądu wniosek o odpłatne nabycie nieruchomości rolnej na rzecz Skarbu Państwa.
Nowe zasady obrotu nieruchomościami rolnymi, w związku z nowelizacją szeregu przepisów kodeksu cywilnego, znajdą również zastosowanie w przypadku zbywania udziałów we współwłasności nieruchomości rolnej, nabycia własności nieruchomości rolnej przez zasiedzenie, zniesienia współwłasności nieruchomości rolnej i gospodarstwa rolnego, jak i zbycia spadku lub udziału w spadku, w skład którego wchodzi gospodarstwo rolne lub nieruchomość rolna.

Hipoteka na nieruchomości rolnej – ograniczenie w wysokości
Zgodnie ze zmienionym brzmieniem art. 68 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z r. poz. 707 ze zm.) suma hipoteki na nieruchomości rolnej nie będzie mogła przekraczać jej wartości rynkowej, ustalanej przez sąd na podstawie operatu szacunkowego dołączanego do wniosku o wpis hipoteki.

Dostęp Agencji do danych z ewidencji gruntów
Wykonywanie ustawowych kompetencji przez Agencję Nieruchomości Rolnych będzie możliwe dzięki udostępnieniu Agencji danych zgromadzonych w zintegrowanym systemie informacji o nieruchomościach, prowadzonym na podstawie przepisów ustawy z 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2015 r. poz. 520 ze zm.).

Wejście w życie ustawy
Ustawa ma wejść w życie 30 kwietnia 2016 r. Jednocześnie uchyli ona mającą obowiązywać od 1 maja 2016 r. ustawę z 5 sierpnia 2015 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2015 r. poz. 1433). Projekt ustawy został obecnie skierowany do Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu.

Autor: Andrzej Perzyna

Źródło: www.sejm.gov.pl