Problem indywidualnie dotyczy byłych szefów CBA, w tym obecnego ministra spraw wewnętrznych. Prezydent Andrzej Duda w listopadzie 2015 r. ułaskawił Mariusza Kamińskiego i jego trzech współpracowników przed rozpoznaniem w ich sprawie apelacji przez sąd II instancji.
Tło karne problemu
W marcu 2015 r. Sąd Rejonowy Warszawa-Śródmieście skazał w I instancji b. szefa CBA Kamińskiego i Macieja Wąsika (zastępcę Kamińskiego w CBA) na 3 lata więzienia, m.in. za przekroczenie uprawnień i nielegalne działania operacyjne CBA podczas "afery gruntowej" w 2007 r.
Czytaj: Prezydent ułaskawił b. szefa CBA Mariusza Kamińskiego>>
Na kary po 2,5 roku skazano dwóch innych byłych członków kierownictwa CBA. Zanim sąd okręgowy zbadał ich apelację, w listopadzie 2015 r. prezydent Andrzej Duda ułaskawił wszystkich, i jak mówił odciążył wymiar sprawiedliwości.
W marcu 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uchylił wyrok sądu rejonowego i wobec aktu łaski prawomocnie umorzył sprawę. Od tego kasacje do SN złożyli oskarżyciele posiłkowi. Postępowanie kasacyjne zostało jednak w sierpniu 2017 zawieszone 1 sierpnia 2017 r. I czeka do dzisiaj na rozstrzygnięcie sprawy w Trybunale Konstytucyjnym. A Trybunał nawet nie wyznaczył terminu dla tej sprawy. Dwa razy odraczał terminy. Skąd ta opieszałość?
W systemie LEX znajdziesz zagadnienie powiązane z tym artykułem:
Karne postępowanie
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
To zagadnienie zawiera:
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
Problem rozstrzygnięty?
Prezes Trybunału Konstytucyjnego Julia Przyłębska uznała, że problem prawny został rozstrzygnięty 17 lipca 2018 r. (K 9/17). Trybunał wówczas orzekł na wniosek Prokuratora Generalnego, że nieuwzględnienie w przepisach aktu łaski, jako powodu niedopuszczalności dalszego prowadzenia sprawy karnej, jest niekonstytucyjne i wobec tego prezydent może skorzystać z prawa łaski przed prawomocnym skazaniem ułaskawianej osoby.
Czytaj w LEX: Boch Błażej, Prawo łaski w prawie polskim. Uwagi de lege lata i postulaty de lege ferenda >
- Oczekiwanie, że z powodu pojedynczej sprawy skorzystania przez prezydenta z prawa łaski Trybunał ograniczy prerogatywę prezydencką, należy uznać za bezpodstawne - podkreślił w uzasadnieniu wyroku sędzia Grzegorz Jędrejek.
Czytaj w LEX: Kulesza Jan, Prawo łaski w świetle Konstytucji. Glosa do wyroku TK z dnia 17 lipca 2018 r., K 9/17 >
Od tego orzeczenia złożył zdanie odrębne sędzia Leon Kieres: - Prawo łaski nie może polegać na ingerencji w niezakończone jeszcze prawomocnie postępowanie, bo naruszałoby to wskazane wyżej "jądro kompetencyjne" władzy sądowniczej - stwierdził uzasadniając swój pogląd. Prof. Kieres zwrócił też uwagę na niekorzystna sytuacje pokrzywdzonych w wypadku abolicji indywidualnej:
- Abolicja indywidualna mogłaby także w bardzo istotny sposób ograniczać prawa pokrzywdzonego, w tym zwłaszcza pokrzywdzonego działającego jako oskarżyciel prywatny. Prawomocny wyrok skazujący umożliwia orzeczenie na rzecz pokrzywdzonego obowiązku naprawienia szkody i krzywdy wyrządzonej przestępstwem lub nawiązki ( art. 415 § 1 k.p.k.), a gdy są one niewystarczające, jest także prejudykatem do ubiegania się o odszkodowanie na drodze cywilnej - zaznaczył prof. Kieres.
- Brak wyroku skazującego nie tylko pozbawiałby te osoby satysfakcji moralnej, ale także zamykałby niektórym pokrzywdzonym drogę do uzyskania rekompensaty za uszczerbek wyrządzony przestępstwem, któremu państwo nie zapobiegło - dodał.
Czytaj w LEX: Florczak-Wątor Monika, Abolicja indywidualna a prawo łaski Prezydenta. Glosa do wyroku TK z dnia 17 lipca 2018 r., K 9/17 >
Natomiast według prezes Przyłębskiej, Sąd Najwyższy powinien po 17 lipca 2018 r. sprawę umorzyć.
Czytaj:
TK: Prezydent mógł ułaskawić przed zakończeniem postępowania>>
TK: Niekonstytucyjne przepisy o kasacjach w sprawie prawa łaski>>
Z tym poglądem nie zgadza się większość prawników. Zdaniem sędziego TK w stanie spoczynku Ewy Łętowskiej, Sąd Najwyższy "nie jest związany" uzasadnieniem wyroku Trybunału. M.in dlatego, że dotyczy on abolicji, a nie prawa łaski.
Z kolei dr Mikołaj Małecki z Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego twierdzi, że sprawa z wniosku Prokuratora Generalnego dotyczyła przepisu o zastosowaniu prawa łaski, natomiast marszałkowi Kuchcińskiego chodziło o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego.
- Trybunał opowiedział się za stosowaniem przez prezydenta abolicji indywidualnej, a nie kompetencją do stosowania prawa łaski. To są dwie niezależne od siebie merytoryczne sprawy - dodaje dr Małecki. I mówi, że intencją Trybunału było, żeby wreszcie sprawę Kamińskiego rozstrzygnąć i może się wydawać, że zagadnienie jest wyjaśnione. - Z prawniczego punktu widzenia mieliśmy jednak do czynienia z rozstrzygnięciem indywidualnej abolicji - podkreśla.
Wcześniej SN podjął uchwałę
Warto zaznaczyć, że wniosek Zbigniewa Ziobry do TK był poprzedzony uchwałą siedmiu sędziów Izby karnej SN z 31 maja 2017 r. , w której jasno powiedziano, iż prawo łaski może być realizowane wyłącznie wobec osób, których winę stwierdzono prawomocnym wyrokiem sądu.
W uzasadnieniu uchwały sędziowie podkreślili, że zastosowanie prawa łaski w postaci abolicji przed wydaniem prawomocnego wyroku to naruszenie zasad:
- dwuinstancyjności postępowania,
- wyłączności sądów w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości,
- trójpodziału władzy,
- domniemania niewinności oraz
- prawa do sądu.
Gdy pełnomocnicy pokrzywdzonych w sprawie Kamińskiego chcieli "odwiesić" sprawę w SN, to sąd odpowiedział negatywnie: „wszczęcie przed Trybunałem postępowania w sprawie rozstrzygnięcia sporu kompetencyjnego powoduje zawieszenie postępowań przed organami, które prowadzą spór kompetencyjny”.
Dlatego Izba Karna czeka nadal na rozstrzygnięcie wniosku do TK sporu kompetencyjnego między prezydentem a Sądem Najwyższym. Choć nawet sędzia sprawozdawca Piotr Mirek nie uważa, że taki spór kompetencyjny istnieje.
- Decyzja o zmianie istniejącego stanu rzeczy nie jest uzależniona od Sądu Najwyższego, bo stan zawieszenia postępowania, tak jak powstał z mocy prawa, to z mocy prawa ustanie z chwilą zakończenia tego z postępowań, które spowodowało skutek zawieszenia - wyjaśnia Piotr Mirek.
Czytaj: SN czeka na rozstrzygnięcie przez Trybunał sporu kompetencyjnego w sprawie b. szefów CBA>>
Sygnatura akt Kpt 1/17, wniosek Marszałka Sejmu z 8 czerwca 2017
Cena promocyjna: 20.61 zł
|Cena regularna: 22.9 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
