Rozmowa z mec. Andrzejem Wiśniewskim, Głównym Rzecznikiem Dyscyplinarnym Krajowej Izby Radców Prawnych

- Trybunał Konstytucyjny orzekł w wyroku z 18 października 2010 r., że dożywotnie usunięcie w wyniku orzeczenia dyscyplinarnego z samorządu zawodowego, "bez prawa ubiegania się o ponowny wpis" na listę osób wykonujących ten zawód, jest niezgodne z konstytucją. A mimo to Minister Sprawiedliwości ok.. 10 dni temu utrzymał w  mocy uchwałę Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych o wykreśleniu z listy radcę Roberta Ch. Czy jest potrzeba znowelizowania ustawy o radcach prawnych w tym zakresie?

- Nowelizacja ustawy o radcach prawnych jest potrzebna w zakresie postępowania dyscyplinarnego. Uważam, ze to postępowanie wymaga precyzyjniejszego uregulowania. Proste odesłanie do przepisów kpk jest niewystarczające. Muszą być wyłączone w sposób nie budzący wątpliwości pewne zapisy procedury karnej,  które nigdy nie będą miały zastosowania w postępowaniu dyscyplinarnym.

- Jakie to elementy?

- Na przykład doprowadzenie, zatrzymanie itd. One nie mają zastosowania w postępowaniu dyscyplinarnym. Dążenie do unifikacji zawodów radcy prawnego i adwokata także wymaga zmian w postępowaniu dyscyplinarnym. Obecna ustawa o radcach prawnych reguluje zasadniczo tylko tryb odwoławczy i postępowanie wykonawcze. A to za mało.

- Trybunał powiedział w swoim orzeczeniu, że osoby wydalone z samorządów zawodowych nigdy - nawet po upływie wielu lat i całkowitym odstąpieniu od tych czynów, które spowodowały ich ukaranie, oraz naprawieniu ich skutków - nie mają szansy na rehabilitację i powrót do zawodu. Budzi to wątpliwości z punktu widzenia godności tych osób.

- Ustawa o radcach prawnych określa rodzaje kar w  postępowaniu dyscyplinarnym. Są to kary upomnienia, nagany z ostrzeżeniem, kara pieniężna, zawieszenie prawa do wykonywania zawodu i kara pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego. W przypadku aplikantów – wydalenie z aplikacji. Procedura karna również przewiduje zakaz wykonywania zawodu lub zakaz pełnienia określonych stanowisk. Nie ma jednak możliwości powrotu do tej profesji.

- Jakie przewinienie eliminuje z zawodu radcy prawnego? Przecież to śmierć cywilna dla człowieka.

- Nie przesadzajmy. Nie każdy absolwent prawa musi być radcą prawnym lub adwokatem. Zawody te, jako zawody zaufania publicznego wymagają dość przejrzystych kryteriów, jak i cech charakterologicznych, już nie mówiąc o zasadach postępowania, które są określone w kodeksie etyki. Nie każdy musi wykonywać ten zawód. Nie jestem zwolennikiem surowego karania, ale eliminacja z zawodu jest niekiedy uzasadniona. Najczęściej usunięcie z zawodu  radcy prawnego jest wynikiem naruszenia zasad wykonywania zawodu określonych w Kodeksie Etyki Radcy Prawnego, jak również norm prawnych powszechnie obowiązujących.

- A w skali trzyletniej kadencji, ile jest kar o wykluczenie z zawodu?

- W skali roku wpływa od 900 do 1000  skarg, z czego ok 200 daje podstawę do podjęcia czynności wstępnych, a w czasie trwania jednej kadencji  2 do 3 radców się wyklucza. Zaznaczyć należy, że aktualnie zawód radcy prawnego wykonuje ok 28 tys. osób.

Rozmawiała: Katarzyna Zaczkiewicz-Zborska