Jak wynika z raportu „Paying Taxes 2008” opublikowanego przez Bank Światowy (BŚ) oraz PricewaterhouseCoopers (PwC), polski system podatkowy nie jest przyjazny dla biznesu. Eksperci wskazują, że jedynym sposobem odciążenia przedsiębiorców są zdecydowane i przemyślane reformy.

W zestawieniu PwC i BŚ pod względem łatwości płacenia podatków Polska znalazła się na 23. pozycji wśród krajów Unii Europejskiej. Również w ujęciu globalnym zostaliśmy sklasyfikowani bardzo nisko - na 125. miejscu (na 178 badanych krajów). Na naszą pozycję w rankingu złożyło się kilka czynników:

  • liczba płatności podatkowych w ciągu roku;
  • czas poświęcany na wypełnianie formalności podatkowych
  • całkowita wysokość obciążeń podatkowych.

Łączna liczba płatności podatkowych wynosi w Polsce 41 w skali roku, co daje nam przedostatnie miejsce wśród wszystkich krajów poszerzonej UE-27. Niepokojem może napawać także czas, jaki średniej wielkości polska firma musi poświęcać na wypełnianie formalności podatkowych: wymaga to aż 418 godzin w ciągu roku.

Eksperci PwC i BŚ przeanalizowali systemy podatkowe w 178 krajach świata pod kątem ich przyjazności dla biznesu. Badania wskazują, że w tym roku w 31 gospodarkach usprawniono system podatkowy, zaś 65 krajów przeprowadziło pozytywne zmiany w ciągu ostatnich trzech lat. Pierwsze miejsce w dziedzinie reform przyznano Bułgarii, drugie zajęła Turcja. O ile najpopularniejszą reformą było zmniejszenie stawek podatkowych dla firm (wprowadziło ją 27 krajów), o tyle w wielu gospodarkach zredukowano obciążenia związane z ustaleniem prawidłowej kwoty obciążeń podatkowych poprzez uproszczenie lub eliminację pozostałych podatków dla firm. Większość reform przeprowadzono w krajach Europy Wschodniej i Azji Środkowej w 2006 i 2007 roku, jednak stawki podatkowe w tych regionach, a także w Afryce, nadal utrzymują się na wysokim poziomie. Koszty sprawozdawczości podatkowej są najwyższe w Ameryce Łacińskiej oraz w Europie Wschodniej i Azji Środkowej.

W tym roku wśród 10 krajów, w których najłatwiej jest płacić podatki, znalazły się: Malediwy, Singapur, Hong Kong (Chiny), Zjednoczone Emiraty Arabskie, Oman, Irlandia, Arabia Saudyjska, Kuwejt, Nowa Zelandia oraz Kiribati. 10 krajów, w których jest to najtrudniejsze (czyli miejsca od 169 do 178 w rankingu), to: Panama, Jamajka, Mauretania, Boliwia, Gambia, Wenezuela, Republika Środkowoafrykańska, Republika Konga, Ukraina i Białoruś.

Dostosowanie do administracyjnych wymogów podatkowych stanowi dla biznesu ogromne obciążenie. W skali globalnej firma poświęca średnio prawie dwa miesiące w roku (56 dni) na działania, których celem jest ustalenie prawidłowej wysokości zobowiązań podatkowych – z czego 15 dni w odniesieniu do podatku od osób prawnych, 21 dni w zakresie podatków od wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne oraz 21 dni w zakresie podatku od towarów i usług (VAT). Istnieje jednak ogromne zróżnicowanie między krajami - np. w Azerbejdżanie takie działania wymagają 105 dni rocznie, zaś w Szwajcarii wystarczy 1 dzień.

Badanie PwC i BŚ pozwoliło na dokonanie bezpośrednich porównań systemów podatkowych na całym świecie. Dzięki nim widać wpływ nie tylko stawek podatkowych, ale także obciążeń proceduralnych na działalność przedsiębiorstw. Raport koncentruje się na liczbie wymaganych płatności, ilości czasu poświęconego na dopełnienie procedur oraz koszcie płacenia podatków – całość obciążeń podatkowych składa się na tzw. całkowitą stopę podatkową (Total Tax Rate)1.

Autorzy raportu wzywają poszczególne kraje, aby podejmowały bardziej zdecydowane działania w przeprowadzaniu reform podatkowych. Katarzyna Czarnecka – Żochowska, partner w dziale doradztwa podatkowego w PricewaterhouseCoopers, powiedziała:

    „Firmy powinny wnikliwie śledzić całość swoich obciążeń podatkowych, bez koncentrowania się wyłącznie na wysokości stawek podatkowych. Głosy przedsiębiorców wskazują, że to nie stawki są główną barierą, ale raczej skomplikowane formalności podatkowe. Dlatego reformy systemu podatkowego powinny mieć na celu przede wszystkim uproszczenie czynności administracyjnych związanych z uciążliwą sprawozdawczością podatkową. Zapewnienie przejrzystości systemu sprzyja akceptacji wobec płacenia podatków, a poza tym ułatwia postrzeganie całości rozwiązań podatkowych jako mniej lub bardziej przyjaznych.”

Wyniki raportu Paying Taxes skomentowała Emilia Skrok, ekonomista Banku Światowego:

    „Polski system podatkowy jest wciąż mało przyjazny dla przedsiębiorców, głównie ze względu na wysokie koszty wynikające z rozliczeń z fiskusem, jak i ciągle duże obciążenia pracy. Reforma podatków powinna iść zatem w kierunku uproszczenia systemu podatkowego. Dalsza obniżka kosztów pracy byłaby także bardzo wskazana, lecz ta nie powinna być dokonywana w oderwaniu od cięć wydatków budżetowych.”

Unia Europejska dobrze ilustruje zróżnicowanie w zakresie systemów podatkowych. Trzy państwa członkowskie znajdują się w pierwszej piętnastce krajów, w których płacenie podatków jest łatwe. Są to Irlandia (6), Wielka Brytania (12) oraz Dania (15). Inne trzy kraje znajdują się w ostatniej jednej trzeciej globalnego zestawienia. Są to Polska (125), Węgry (127) oraz Rumunia (134). Ranking krajów UE pod względem łatwości płacenia podatków wygląda następująco: Irlandia, Wielka Brytania, Dania, Luksemburg, Łotwa, Estonia, Holandia, Szwecja, Słowenia, Belgia, Portugalia, Niemcy, Litwa, Austria, Francja, Finlandia, Grecja, Bułgaria, Hiszpania, Czechy, Włochy, Słowacja, Polska, Węgry i Rumunia