Kwestia likwidacji instytucji ubezwłasnowolnienia i zastąpienia jej modelem wspieranego podejmowania decyzji była jednym z tematów konferencji "Nowe regulacje z zakresu prawa osobowego i rodzinnego — społeczny wymiar pomocy prawnej”, organizowanej przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w Warszawie i Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Patronat nad wydarzeniem objęły m.in. Prawo.pl i Wolters Kluwer Polska.
Czytaj: MS poprawia projekt likwidujący ubezwłasnowolnienie - w zakresie praw wyborczych>>
Projekt, który aktualnie jest w opiniowaniu, zakłada trzy poziomy wsparcia. Pierwszy to asysta prawna - ma polegać na zawarciu umowy z dowolną osobą, która ma wspierać potrzebującego w czynnościach cywilnoprawnych, np. w banku - sąd nie będzie w tym zakresie ingerował. Taki asystent miałby pomagać np. w zrozumieniu zawieranych umów. Drugi poziom to kurator wspierający, w tym przypadku ustanawiany będzie przez sąd, ma wspierać osobę potrzebującą pomocy w różnych życiowych sytuacjach, także przy zawieraniu umów. Kolejnym - trzecim - poziomem będzie kurator reprezentujący. W tym przypadku sąd będzie określał poziom reprezentacji. Przewidziano także pełnomocnictwo rejestrowe czyli na przyszłość przy udziale notariuszy.
Cena promocyjna: 215.1 zł
|Cena regularna: 239 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 179.25 zł
Pełnomocnik na czas choroby
Zgodnie z propozycją, pełnomocnictwa rejestrowego będzie można udzielić u notariusza na wypadek sytuacji, w której mocodawca nie będzie mógł składać oświadczeń woli co do decyzji medycznych i dotyczących swojego majątku. Zostanie sporządzone w postaci aktu notarialnego a notariusz w ciągu trzech dni roboczych zamieści jest w rejestrze pełnomocnictw.
Zakres takiego pełnomocnictwa będzie obejmował wszystkie czynności związane z osobą i majątkiem mocodawcy w tym:
- wyrażenie w imieniu mocodawcy zgody lub sprzeciwu na udzielanie świadczeń zdrowotnych lub inne czynności medyczne,
- do reprezentowania mocodawcy we wszystkich postępowaniach przed sądami, innymi organami władzy publicznej oraz sądami polubownymi.
Projekt przewiduje ponadto, że:
- umocowanie wynikające z udzielonego pełnomocnictwa rejestrowego obejmie czynności sądowe i pozasądowe związane z majątkiem i osobą mocodawcy. Uprawnienia pełnomocnika rejestrowego dotyczyć będą zarówno czynności prawnych, jak i faktycznych - takich, do których uprawniony byłby sam mocodawca, za wyjątkiem czynności prawnych, których dokonać może osobiście jedynie mocodawca;
- zakres, tryb udzielania oraz zasady wykonywania pełnomocnictwa w sprawach ochrony zdrowia określać będą odrębne przepisy (tzw. pełnomocnictwo medyczne);
- pełnomocnictwa nie można będzie ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.
Pełnomocnik rejestrowy będzie miał obowiązek uzyskania zezwolenia sądu na dokonanie określonego rodzaju czynności, wyodrębnionych w odniesieniu do poszczególnych kategorii przedmiotów majątkowych z uwagi na ich znaczną wartość, gospodarcze znaczenie, a w odniesieniu do darowizn – ich nieodpłatny charakter.
Co więcej, w przypadku wyrządzenia mocodawcy szkody przez pełnomocnika rejestrowanego, możliwe będzie dochodzenie odszkodowania na zasadach ogólnych - z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, bądź z tytułu czynów niedozwolonych. W uzasadnieniu wskazano, że naruszenie obowiązku działania z należytą starannością stanowi podstawę pociągnięcia gestora do odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę na zasadach określonych w art. 471 i następnych k.c.
Czytaj w LEX: Udzielanie prokury przez przedsiębiorców będących osobami fizycznymi > >
Cena promocyjna: 215.1 zł
|Cena regularna: 239 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 179.25 zł
Instytucja potrzebna, ale obywatel musi o niej wiedzieć
Dr Aneta Wilkowska-Płóciennik ze Stowarzyszenia Notariuszy RP mówiła podczas konferencji, że jest to instytucja bardzo potrzebna ale i - o czym trzeba pamiętać, nowa. - Wymaga kampanii społecznej, bo jeśli tego nie zrobimy, to mam obawy, graniczące z pewnością, że ludzie będą przychodzić do kancelarii notarialnych z bliskimi, którzy nie są już w stanie samodzielnie wyrazić woli i będą oczekiwać, że ten notariusz uruchomi pełnomocnictwo rejestrowe, czy dokona czynności z taki osobami. Musi być jasno wyjaśnione na czym to polega, że jest to pełnomocnictwo na przyszłość - wskazywała.
I poparła to konkretnymi przykładami. - Często jest tak, że rodzina przychodzi z osobą, która nie ma rozeznania, nie może wyrazić woli. Oczekuje się od nas dokonania czynności. To są sytuacje trudne, dotyczące majątku tej osoby i majątku całej rodziny, działu spadku, zniesienia własności, kiedy stan psychiczny danej osoby to uniemożliwia. To notariusz musi wtedy ocenić stan zdrowia, stan psychiczny takiej osoby i w sytuacji gdy uzna, że działa ona bez rozeznania - odmówić dokonania czynności. Tu jest duże pole do nadużyć - wskazywała.
Wśród plusów propozycji wymieniła też to, że notariusze w celu weryfikacji danych, będą mieć wreszcie dostęp do rejestru PESEL.
Zobacz w LEX: Zakres odpowiedzialności cywilnej notariusza odmawiającego dokonania czynności notarialne > >
Z odwołaniem pełnomocnictwa może być problem
Paneliści wyjaśniali, że pełnomocnictwo rejestrowe będzie można w każdej chwili odwołać/wypowiedzieć. Zresztą zacznie ono działać dopiero wówczas, gdy pełnomocnik przedstawi dwa zaświadczenia lekarskie od dwóch lekarzy, wystawione nie później niż trzy miesiące od czasu ich złożenia a potwierdzające, że mocodawca nie jest w stanie sam wykonywać czynności np. prawnych.
- Pełnomocnictwo rejestrowe pozwala zabezpieczyć się w sytuacji, gdy wszystko jest w porządku, na wypadek gdyby coś się stało. Co istotne, w tym przypadku nie będzie już potrzebna decyzja sądu - wyjaśniała Małgorzata Sieńko, dyrektor Departamentu Prawa Cywilnego i Gospodarczego MS.
Profesor Tadeusz Zembrzuski z Katedry Postępowania Cywilnego Uniwersytetu Warszawskiego dopytywał jednak o zagrożenia związane z nadużywaniem takiego pełnomocnictwa. - Poszukujemy przepisów efektywnych, operatywnych, które mają pomagać ludziom, ale powstaje pytanie o zagrożenia. Mogą być przecież pełnomocnictwa wymuszane - jaka będzie wtedy rola notariusza, czy da radę sprawdzić czy nastąpiło to pod naciskiem rodziny - pytał.
Notariusz dr Wilkowska-Płóciennik podkreślała, że notariusze mają podstawy prawne, by w takiej sytuacji odmówić pełnomocnictwa. Przyznała, że ją niepokoi np. to, jak będzie wyglądało odwołanie pełnomocnictwa.
- Przykładowo, notariusz najpierw dostanie zaświadczenia lekarskie, że mocodawca ma ostrą schizofrenię. Następnie mocodawca do niego przyjdzie i powie, że on chce już odwołać pełnomocnictwo. Co wtedy? Chciałabym przypomnieć, że obowiązuje nas art. 86 Prawa o notariacie, zgodnie z którym jeżeli notariusz ma wątpliwości czy dana osoba działa z rozeznaniem, ma obowiązek odmówić czynności - mówiła. I dodała, że jej zdaniem, w takiej sytuacji notariusze będą odmawiać wypowiadania pełnomocnictw. - Postuluję, by również w tym momencie przedstawiać zaświadczenia lekarskie, że zaistniały przesłanki umożliwiające odwołanie pełnomocnictwa - podsumowała.
Sprawdź w LEX: Realizacja reprezentacji łącznej > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
