Sytuacja dzieci, które uciekających przed wojną w Ukrainie, chronią się w Polsce, wymaga niejednokrotnie interwencji sądu rodzinnego. Chodzi o sytuacje, w których przekraczają granicę bez swoich rodziców, w towarzystwie babć, cioć lub znajomych, którzy nie mają dokumentów świadczących o tym, że mają podstawy prawne do opieki nad dzieckiem. Wtedy wyznaczany jest opiekun tymczasowy - w pierwszej kolejności właśnie osoba sprawująca faktyczną opiekę nad małoletnim. Ustanawia go sąd opiekuńczy właściwy ze względu na miejsce pobytu małoletniego. Działanie sądu może być podjęte z urzędu lub na skutek wniosku.
Czytaj: Wyznaczanie opiekunów dla ukraińskich dzieci może "położyć" sądy rodzinne >>
Wniosek o ustanowienie opiekuna tymczasowego
Wiele osób zastanawia się nad tym, w jaki sposób należy prawidłowo przygotować wniosek o ustanowienie opiekuna tymczasowego, a zatem jak należy skonstruować takie pismo do sądu. Kluczowe jest uwzględnienie w szczególności wymogów przewidzianych w art. 25 ust. 9 ustawy. Nie budzi wątpliwości, że przygotowywanie wniosku wymaga precyzji, uwzględnienia różnych istotnych kwestii. Jednocześnie odpowiednia redakcja wniosku może znacząco usprawnić rozpoznanie sprawy. Osobom, które nie wiedzą, jak przygotować wniosek, z pomocą przyszli sędziowie z Zespołu Prawa Cywilnego Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia. Stworzony przez nich dwujęzyczny wzór wniosku pozwoli na bezproblemowe zainicjowanie postępowania przed właściwym sądem. Wzór jest dostępny na stronie internetowej Stowarzyszenia. Można tam również znaleźć informację dotyczącą transliteracji.
Wzór wniosku o ustanowienie opiekuna tymczasowego>>
- Po wejściu w życie ustawy, wobec braku urzędowego wzoru, potrzeba udzielenia pomocy zainteresowanym w złożeniu wniosku stała się paląca. Do sądów zaczęli przychodzić chętni prosząc o formularze. Sędziowie Zespołu Prawa Cywilnego Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia" opracowali więc wzór wniosku o opiekę tymczasową, a wobec ogromnej skali zainteresowania postanowili go szerzej udostępnić – wskazuje wypowiadająca się w imieniu Zespołu sędzia Anna Begier z Sądu Rejonowego we Wrześni.
Jak wynika z informacji zawartych na stronie internetowej Stowarzyszenia formularz wniosku opracowano w oparciu o specustawę z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Udostępnione przez Iustitię dokumenty można wykorzystywać nieodpłatnie (dokument nie może być przeznaczony do celów komercyjnych).
- Oczywistym było, że formularz musi być dwujęzyczny, aby ułatwić skorzystanie uprawnionym z przysługującej ochrony prawnej. W tłumaczeniu pomogło, rzecz jasna pro bono, kilka osób, w tym prawnicy ukraińscy, zaś formę graficzną nadał zewnętrzny ekspert – podkreśla sędzia Begier.
Czytaj też: Ubieganie się o udzielenie ochrony międzynarodowej – aspekty praktyczne >
Sprawne ustanawianie opiekuna dla dziecka
Jaki cel przyświecał tworzeniu formularza dla wnioskodawców?
- Twórcy mieli na celu pomoc interesariuszom, maksymalne ułatwienie sprawnego i szybkiego ustanowienia opieki, z jednoczesnym zagwarantowaniem rzetelności postępowania. Z tego punktu widzenia najlepiej by w momencie złożenia wniosku sąd dysponował jak najszerszą i dokładną wiedzą o dziecku i wnioskodawcy. Pamiętajmy, że w postępowaniu o opiekę tymczasową nie wzywa się o uzupełnienie braków formalnych. Formularz ma także pomóc wskazać niezbędne dane po to by nie okazało się na rozprawie, że czegoś istotnego brakuje. Wniosek zawiera też pole oświadczenia co do stopnia posługiwania się językiem polskim, co wskaże sądowi czy zachodzi konieczność wezwania na rozprawę tłumacza – wskazuje sędzia Anna Begier.
Czytaj: Ukraińskie dziecko bez rodzica, będzie opiekun tymczasowy >>
Kim jest opiekun tymczasowy?
Opiekun tymczasowy, o ile przy jego ustanowieniu nie określono inaczej zakresu jego praw i obowiązków, jest upoważniony do reprezentowania małoletniego oraz sprawowania pieczy nad jego osobą i majątkiem. Opiekun tymczasowy powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego. Z przepisów ustawy wynika, że nadzór nad realizacją praw i obowiązków opiekuna tymczasowego sprawuje ośrodek pomocy społecznej lub centrum usług społecznych – w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818) albo inna jednostka organizacyjna wskazana przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta właściwe ze względu na miejsce pobytu małoletniego.
Ustanawiając opiekuna tymczasowego, sąd kieruje się dobrem dziecka. Opiekun tymczasowy powinien być ustanowiony przede wszystkim spośród krewnych, powinowatych lub innych osób dających rękojmię należytego wykonywania obowiązków opiekuna. Od regulacji tej ustawodawca przewidział jednak wyjątek.
Z przepisów wynika, że dla kilku małoletnich można ustanowić jednego opiekuna tymczasowego, jeżeli nie zachodzi sprzeczność między ich interesami. Opiekunem tymczasowym dla rodzeństwa w miarę możliwości należy ustanowić tę samą osobę.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
