W połowie lipca ub.r. weszła w życie przygotowana przez prezydenta Bronisława Komorowskiego nowelizacja Prawa o ustroju sądów powszechnych, która umożliwiła przywrócenie kilkudziesięciu z 79 małych sądów rejonowych zniesionych na przełomie 2012 i 2013 r. i przekształconych wtedy w wydziały zamiejscowe innych sądów rejonowych. Na początku 2015 roku minister sprawiedliwości przywrócił 41 jednostek. Jutro zostaną reaktywowane kolejne 34.
Czytaj: Od jutra wraca część małych sądów>>>
Resort sprawiedliwości, znosząc 79 małych sądów rejonowych, argumentował w 2012 r., że budżet państwa oszczędzi m.in. na pensjach prezesów tych sądów, którzy staną się teraz szeregowymi sędziami. Reforma wywołała jednak protesty m.in. samorządów, które podkreślały wagę i rolę małych sądów w lokalnych społecznościach, przeciwko reformie opowiedziała się też cała sejmowa opozycja oraz koalicyjny PSL.
Nowelizacja Prawa o ustroju sądów powszechnych wprowadziła obiektywne kryteria tworzenia i znoszenia sądów rejonowych, a także - jak wskazywano - wyszła naprzeciw potrzebom społeczności lokalnych i wymiaru sprawiedliwości. Prezydent tłumaczył, że - przygotowując propozycję - kierował się wolą zakończenia sytuacji niestabilności w sądownictwie, która rzutowała na pracę i klimat panujący w sądach.
Według tej ustawy sąd rejonowy ma być powoływany dla obszaru jednej lub większej liczby gmin zamieszkanych przez 50 tys. osób - tam, gdzie rocznie wpływa minimum 5 tys. spraw. Sąd może być także fakultatywnie utworzony dla obszaru zamieszkanego przez mniejszą liczbę ludności, jeśli liczba wpływających rocznie spraw wynosiłaby co najmniej 5 tys.
Antoni Górski,Barbara Godlewska-Michalak,Katarzyna Gonera,Jan Kremer,Aneta Łazarska,Gabriela Ott,Jarema Sawiński,Zbigniew Strus,Stanisław Dąbrowski
Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz>>>
Jak informuje Ministerstwo Sprawiedliwości, utworzone zostaną następujące jednostki:
W apelacji białostockiej:
- Sąd Rejonowy w Biskupcu
- Sąd Rejonowy w Lidzbarku Warmińskim
- Sąd Rejonowy w Nidzicy
W apelacji gdańskiej:
- Sąd Rejonowy w Mogilnie
- Sąd Rejonowy w Żninie
- Sąd Rejonowy w Nowym Mieście Lubawskim
- Sąd Rejonowy w Bytowie
- Sąd Rejonowy w Miastku
- Sąd Rejonowy w Golubiu-Dobrzyniu
- Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie
- Sąd Rejonowy w Radziejowie
- Sąd Rejonowy w Rypinie
W apelacji krakowskiej:
- Sąd Rejonowy w Pińczowie
- Sąd Rejonowy we Włoszczowie
- Sąd Rejonowy w Miechowie
W apelacji lubelskiej:
- Sąd Rejonowy we Włodawie
- Sąd Rejonowy w Lipsku
- Sąd Rejonowy w Szydłowcu
- Sąd Rejonowy w Janowie Lubelskim
W apelacji łódzkiej:
- Sąd Rejonowy w Ostrzeszowie
W apelacji poznańskiej:
- Sąd Rejonowy we Wschowie
W apelacji rzeszowskiej:
- Sąd Rejonowy w Brzozowie
- Sąd Rejonowy w Lubaczowie
- Sąd Rejonowy w Ropczycach
- Sąd Rejonowy w Kolbuszowej
W apelacji szczecińskiej:
- Sąd Rejonowy w Sulęcinie
- Sąd Rejonowy w Sławnie
- Sąd Rejonowy w Kamieniu Pomorskim
- Sąd Rejonowy w Łobzie
W apelacji wrocławskiej:
- Sąd Rejonowy w Głubczycach
- Sąd Rejonowy w Jaworze
- Sąd Rejonowy w Miliczu
- Sąd Rejonowy w Strzelinie
- Sąd Rejonowy w Wołowie
Obszary właściwości miejscowej tworzonych sądów rejonowych, co do zasady, będą tożsame z tymi, dla jakich funkcjonowały przed dniem 1 stycznia 2013 r. Wyjątkiem jest rozszerzenie właściwości miejscowej tworzonego Sądu Rejonowego w Miechowie poprzez włączenie do jego obszaru gminy Słomniki (z dniem 1 maja 2013 r. gmina ta objęta została właściwością miejscową Zamiejscowych Wydziałów: Cywilnego, Karnego oraz Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie z siedzibą w Miechowie).
Strukturę organizacyjną wszystkich przywracanych sądów rejonowych stanowić będą wydziały funkcjonujące w tych jednostkach według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. Wyjątkiem, który jest konsekwencją zmiany przynależności gminy Słomniki, jest włączenie w strukturę przywracanego Sądu Rejonowego w Miechowie Zamiejscowego Wydziału Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Słomnikach, który przed reorganizacją z dnia 1 stycznia 2013 r. funkcjonował w strukturze Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie.