Z raportu wynika, że dla ponad połowy badanych (56 proc.) budżet stanowi jedną z największych blokad w zwiększaniu efektywności pracy departamentu prawnego. Badani wyjaśniali, że problem ten w szczególności dotyczy wydatków na narzędzia do pracy, które są specyficzne dla obsługi funkcji prawnej (w odróżnieniu od narzędzi standardowo wykorzystywanych w organizacji).
Potrzebne inwestyce w technologie
Do tego, 40 proc. proc. badanych wskazuje, że rozwiązania technologiczne, do których mają dostęp nie zaspokajają potrzeb wynikających ze specyfiki pracy prawnika, a problem ten dotyczy zarówno sfery merytorycznej (związanej z systemem prawnym), jak i barier transgranicznych (związanych z cechami charakterystycznymi dla polskich organizacji). Najczęściej wykorzystywane technologie w polskich działach prawnych to: scentralizowany system archiwizacji dokumentów (26 proc.), system do zarządzania sprawami i sporami (18 proc.) oraz narzędzia do organizacji pracy i komunikacji (17 proc.).
- Badani przez nas dyrektorzy działów prawnych powszechnie wskazywali na potrzebę inwestycji w technologie prawne, które mają za zadanie usprawnić sposób pracy prawników. Nie jest to jednak możliwe bez odpowiednio wysokich środków finansowych. Aby usprawnić pracę działów prawnych ich budżety powinny ulec kilkukrotnemu zwiększeniu. Biorąc pod uwagę to wyzwanie, aktualnym pozostaje pytanie, czy trend związany z outsourcingiem części procesów prawnych do zewnętrznych kancelarii nie zwiększy swojej skali w kolejnych latach – mówi Cezary Żelaźnicki, radca prawny, partner zarządzający kancelarią PwC Legal.
Z raportu PwC Legal wynika, że 61 proc. badanych zleca część procesów, za które odpowiedzialny jest departament prawny podmiotom zewnętrznym, to znaczy dokonuje outsourcingu do kancelarii prawnej lub alternatywnego dostawcy usług prawniczych (legal proces outsourcing „LPO”). Obszary wsparcia najczęściej podlegające outsourcingowi to m.in.: transakcje, ochrona danych, spory, prawo konkurencji i podatki.
Nowe technologie wśród priorytetów działów prawnych
Dyrektorzy działów prawnych, którzy wzięli udział w badaniu PwC Legal, wskazali na trzy obszary jako dla nich priorytetowe w najbliższym roku:
- Digitalizacja i wprowadzenie nowych technologii
- Ochrona danych osobowych (RODO)
- Compliance
Jak podkreślali uczestnicy badania, stosowanie nowych technologii jest kluczowe w procesie wdrażania zmieniających się regulacji, w szczególności regulacji sektorowych. Najlepszym i najświeższym przykładem jest tutaj RODO, gdzie znajomość systemów i technologii była niezbędna do identyfikacji procesów, w trakcie których dochodzi do przetwarzania danych osobowych. Dodatkowo, wdrożenie nowej regulacji wymagało zrozumienia biznesu klientów – nierzadko opartego o nowe technologie.
Nowe regulacje zmuszają do innowacji
Z badania wynika również, że zjawisko przenikania się prawa i technologii jest także widoczne w związku z rosnącą presją regulacyjną towarzyszącą wielu sektorom, w szczególności sektorowi finansowemu, i to zarówno w zakresie działalności tradycyjnej, jak i innowacji. Poprzez nowe regulacje ustawodawcy dążą m.in. do stworzenia ram prawnych dla wykorzystywania technologii przy świadczeniu usług na rynku finansowym.
- W dobie postępującej digitalizacji prawo powinno być technologicznie neutralne i pozostawać stabilne mimo wielu zmian. Warto podkreślić, że prawo nie reguluje samej technologii, a skupia się raczej na wynikających z niej zjawiskach oraz podmiotach, które z niej korzystają. Jednymi z wyzwań, z którymi przyjdzie się zmierzyć prawnikom w najbliższym czasie są takie zagadnienia jak np. odpowiedzialność karna i cywilna za działanie sztucznej inteligencji czy szkody wyrządzone przez autonomiczne pojazdy, czy też ważność czynności prawnych realizowanych przy wykorzystaniu samouczących się algorytmów – komentuje Beata Kiedrowicz, partner w kancelarii PwC Legal.
Wśród istotnych czynników ograniczających wykorzystanie narzędzi IT w pracy prawników respondenci wskazywali: brak narzędzi „szytych na miarę” dla danej organizacji, bariery językowe i bariery mentalne, czyli niechęć prawników do zmian i uczenia się nowych rozwiązań.