Jak wskazuje MSW, celem projektowanych zmian w ustawie o Straży Granicznej jest wzmocnienie systemu bezpieczeństwa państwa. Projekt wprowadza rozwiązania zapewniające możliwość wsparcia SG przez wojsko, np. żandarmów, w przypadku "zagrożeń bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego w zasięgu przejścia granicznego oraz w strefie nadgranicznej, do których zwalczania SG nie jest przygotowana".

W myśl regulacji oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych będą mogły być użyte do pomocy funkcjonariuszy SG, w szczególności w sytuacjach: "bezpośredniego zagrożenia zamachem na nienaruszalność granicy państwowej, sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa powszechnego dla życia, zdrowia lub wolności obywateli lub bezpośredniego zagrożenia zamachem na obiekty lub urządzenia wykorzystywane przez Straż Graniczną". Przesłanką do takiej decyzji ma być też atak terrorystyczny lub zagrożenie takim atakiem.

Żołnierzom, wspierającym strażników granicznych, będą przysługiwały niektóre ich uprawnienia. Z kolei decyzję o użyciu wojska będzie podejmował prezydent, na wniosek premiera. Projekt nowelizacji przewiduje też tzw. sytuacje niecierpiące zwłoki - w takich przypadkach decyzję o użyciu oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych będzie podejmował minister obrony narodowej na wniosek szefa MSW, zawiadamiając o tym "niezwłocznie prezydenta i premiera".

Projektowane zmiany dotyczą także funkcjonowania SG w zakresie zarządzania granicami oraz zapobiegania i przeciwdziałania nielegalnej migracji. Aby ułatwić procedury, SG ma mieć bezpośredni wgląd do danych gromadzonych w Krajowym Systemie Informacyjnym Policji.

Straż Graniczna będzie też mogła stosować czynności operacyjne polegające na tzw. zakupie kontrolowanym w sprawach dotyczących obrotu nielegalnymi dokumentami umożliwiającymi przekroczenie granicy.

Planowane zmiany dotyczy także oznakowania tablic informacyjnych ustawianych na granicy państwowej. Zniesienie kontroli osób na granicy RP, stanowiącej granicę wewnętrzną UE, wiązało się z usunięciem z tej części granicy tablic informacyjnych "Granica państwa przekraczanie zabronione". Teraz będą wzory trzech rodzajów tablic informacyjnych: na granicy wewnętrznej - "Granica państwa", na granicy zewnętrznej - "Granica państwa przekraczanie zabronione" oraz napis "Pas drogi granicznej wejście zabronione" w miejscach, w których jest wprowadzony zakaz przebywania.

Szereg propozycji zmian w ustawie odnosi się wprost do funkcjonariuszy SG. Proponuje się m.in. wprowadzenie możliwości zawierania umów z funkcjonariuszami dot. zwrotu Straży Granicznej kosztów podnoszenia ich kwalifikacji zawodowych. Chodzi o sytuację w których funkcjonariusz rezygnuje ze służby lub nie kończy, z własnej winy, rozpoczętej nauki.

Funkcjonariusze nie będą również - według proponowanych zmian - musieli powiadamiać przełożonego o zamiarze wyjazdu za granicę, w przypadku wyjazdu do innych krajów UE. Jak podkreśla MSW, zmiany związane z możliwościami swobodnej migracji w ramach UE nie uzasadniają dalszego utrzymywania tego obowiązku. Projekt reguluje też kwestie związane z oddelegowywaniem funkcjonariuszy; okres delegowania nie może przekraczać 6 miesięcy, a funkcjonariuszy w okresie 2 lat od przeniesienia albo od zakończenia oddelegowania może być ponownie przenoszony lub delegowany, ale tylko za jego pisemną zgodą. Nie dotyczy to sytuacji, kiedy funkcjonariusze są przenoszeni lub oddelegowywani na własne życzenie.

Proponuje się także wprowadzenie, wzorem regulacji zawartej w ustawie o policji, możliwości zawieszenia funkcjonariusza SG w czynnościach służbowych w przypadku wniesienia przeciwko niemu prywatnego aktu oskarżenia. Zawieszenie to będzie uzależnione od oceny stanu sprawy przez przełożonego funkcjonariusza.

Projekt zakłada też zmiany w zakresie przepisów regulujących kwestie umundurowania. SG chce przeprowadzić reformę mundurową polegającą na wprowadzeniu systemu punktowego (w skrócie funkcjonariusze dysponowaliby określoną ilością punktów, którą mogliby przeznaczać m.in. na wymianę poszczególnych elementów umundurowania - PAP). W proponowanych regulacjach odchodzi się też od wiązania umundurowania SG z umundurowaniem typu wojskowego. Proponuje się, by typ wojskowy był dozwolony, ale nie wyłączny; a tym samym tworzy się podstawę dla wprowadzenia w SG umundurowania właściwego jedynie dla tej formacji.

W Straży Granicznej służy 15 tysięcy funkcjonariuszy i ponad 3 tys. pracowników cywilnych.(PAP)