Wspólne banki testamentów i małżeńskich umów majątkowych, jednakowe warunki zakładania spółek to postulaty europejskich rejentów. Notariusze chcą też ujednolicenia notarialnego tytułu egzekucyjnego (pozwala pójść do komornika bez sądu), postulują, by kancelarie notarialne mogły się stać w UE jednolitymi okienkami do błyskawicznego zakładania przedsiębiorstw, w szczególności spółek. W Warszawie zakończył się drugi Kongres Notariuszy Unii Europejskiej. Wśród 1200 delegatów z 21 krajów byli przedstawiciele polskich władz oraz Komisji Europejskiej.Honorowy patronat nad Kongresem objął Prezydent Rzeczpospolitej Lech Kaczyński. Złotym sponsorem wydarzenia był Wolters Kluwer Polska.

Coraz więcej Polaków wyjeżdża czasowo lub na stałe za granicę, zakłada tam rodziny, prowadzi działalność gospodarczą, zakupuje nieruchomości. Taka sytuacja wywołuje najróżniejsze skutki społeczne i ekonomiczne. Widać je także w codziennej notarialnej praktyce: są to m.in. transgraniczny przepływ majątków i dokumentów czy zwiększona liczba małżeńskich umów majątkowych i pełnomocnictw, ułatwiających okresowe funkcjonowanie małżeństw na odległość.  Niewątpliwie istnieje zatem potrzeba wypracowania globalnych rozwiązań, ułatwiających obywatelom swobodne przemieszczanie się po zjednoczonej Europie, a jednocześnie zapewniających niezbędny poziom bezpieczeństwa prawnego. Debacie nad tymi właśnie zagadnieniami poświęcony był 2. Kongres Notariuszy UE. Obrady toczyły się w ramach trzech głównych nurtów.

• W dziedzinie prawa rodzinnego konieczne jest usprawnienie przepływu informacji na temat dziedziczenia czy małżeńskich ustrojów majątkowych, a także np. wypracowanie procedur uznawania orzeczeń rozwodowych. Europejscy notariusze dyskutują obecnie również nad stworzeniem niezwykle potrzebnych między-narodowych rejestrów: np. testamentów i małżeńskich umów mająt-kowych.

• Notariusze mogą odegrać bardzo istotną rolę w rozwoju europejskiej przedsiębiorczości. Biorą udział w pracach nad stworzeniem no-wych, elastyczniejszych ram prawnych przedsiębiorstw, a także eu-ropejskiego notarialnego tytułu egzekucyjnego, który ułatwiłby do-chodzenie swoich praw przez wierzycieli. Notariusze, choć nie są urzędnikami państwowymi, wykonują powierzone im zadania pu-bliczne. Mogą zatem w dużym stopniu pomóc w usprawnieniu roz-maitych procedur związanych z prowadzeniem działalności gospo-darczej. Kancelaria notarialna stałaby się „jednym okienkiem”, w którym możliwe będzie załatwienie wszystkich formalności związa-nych np. z zakładaniem spółki.

• Unia Europejska stale ulepsza rozwiązania chroniące interesy oby-wateli w tak zwanym obrocie konsumenckim. Bardzo ważną rolę, zwłaszcza w relacjach z deweloperami, odgrywają tu notariusze. Ich zadaniem jest ochrona prewencyjna: już na etapie zawierania umów badają, czy określone zapisy nie naruszają praw konsumenta. Dysponują też wieloma innymi narzędziami, które zwiększają bez-pieczeństwo obydwu stron transakcji, takimi jak choćby notarialne rachunki powiernicze depozytowe.

Kongres CNUE dobitnie pokazał, jaki model ochrony obrotu prawnego przyjęła zdecydowana większość państw Europy. Jest to model łaciński, oparty na zasadzie prewencji. Notariusz bada w nim prawidłowość czynności prawnej i czuwa nad zabezpieczeniem interesów obydwu stron. Jego specy-ficzny status sprawia, że jest także swoistym pomostem między państwem a obywatelem. Krytycy takiego modelu wskazują czasem na koszty, które ponoszą strony. Warto jednak podkreślić, że są one w stosunku do wartości umów znikome. Co ważniejsze, pozwalają uniknąć znacznie wyższych kosztów, związanych z ryzykiem nieważnych transakcji. Nie bez ekonomicznego znaczenia są także porady prawne, udzielane stronom przez notariuszy w ramach ich czynności.

(Źródło: Notariat/KW)