Konkurs od początku budzi spore emocje. Choćby dlatego, że zgodnie z ustawą z 26 stycznia 2016 r. Prawo o Prokuraturze (art. 14 par. 1) prokuratora krajowego jako pierwszego zastępcę prokuratora generalnego oraz pozostałych zastępców prokuratora generalnego w liczbie nie większej niż siedem powołuje spośród prokuratorów Prokuratury Krajowej i odwołuje z pełnienia tych funkcji prezes Rady Ministrów na wniosek prokuratora generalnego. Prokuratora krajowego oraz pozostałych zastępców prokuratora generalnego powołuje się po uzyskaniu opinii prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a odwołuje za jego pisemną zgodą.
Z kolei z zarządzenia ministra sprawiedliwości wynika, że kandydaci mają posiadać co najmniej 15-letni okres pracy na samodzielnym stanowisku prokuratora, przedstawić opis drogi zawodowej, z uwzględnieniem informacji o prowadzonych lub zakończonych wobec nich postępowaniach dyscyplinarnych. Mają też przedstawić koncepcję funkcjonowania prokuratury działającej w oparciu o przepisy Prawa o Prokuraturze, w aspekcie - co ważne - szerzenia praworządności, w tym skutecznej realizacji funkcji ścigania. Mieli również przedłożyć - co było weryfikowane w ubiegłym tygodniu - swoje kandydatury podpisane przez co najmniej 50 prokuratorów pozostających w służbie czynnej lub asesorów prokuratury.
Czytaj: Wybór Prokuratora Krajowego nie będzie łatwy, a może być wadliwy >>
5 prokuratorów powalczy o stanowisko Prokuratora Krajowego >>
W szrankach pięciu kandydatów
Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało, że do konkursu zakwalifikowano:
- Dariusza Korneluka, zastępcę prokuratora krajowego, prokurator Prokuratury Regionalnej w Warszawie, delegowanego do Prokuratury Krajowej;
- Katarzynę Kwiatkowską, Dyrektor Departamentu Postępowania Przygotowawczego Prokuratury Krajowej, prokurator Prokuratury Regionalnej w Warszawie, delegowana do Prokuratury Krajowej;
- Agnieszkę Leszczyńską, Prokurator Okręgową w Gorzowie Wielkopolskim, prokurator Prokuratury Regionalnej w Szczecinie;
- Jacka Skałę, prokuratora Prokuratury Regionalnej w Krakowie, delegowanego do Prokuratury Krajowej;
- Ewę Wrzosek, prokurator Prokuratury Rejonowej Warszawa – Mokotów.
Co wiemy o wizji kandydatów dotyczącej prokuratury?
Prokuratorzy: Kwiatkowska, Wrzosek i Korneluk związani są ze Stowarzyszeniem Prokuratorów LEX Super Omnia. Zresztą prokurator Kwiatkowska była do 21 lutego br. prezeską Stowarzyszenia, zrezygnowała ze względu na objęcie stanowiska Dyrektora Departamentu Postępowania Przygotowawczego w PK oraz właśnie udziałem w konkursie na stanowisko prokuratora krajowego. Jakie według nich są priorytety związane z prokuraturą?
Prokurator Kwiatkowska podkreśla, że czas na nową prokuraturę, która ma być oparta na zasadach demokratycznego państwa prawnego i wartościach oraz standardach europejskich. Ma być zbudowana na czterech zasadniczych filarach: niezależności, odpowiedzialności, transparentności i kontroli społecznej z silnym samorządem prokuratorskim, z wyraźnie słyszalnym głosem prokuratorów prokuratur rejonowych.
Wśród niezbędnych zmian wymienia: rozdzielenie funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości, zredefiniowanie roli prokuratora jako strażnika prawa, a nie „śledczego”, czy „superpolicjanta”, likwidacja nadzoru służbowego i poleceń merytorycznych, wprowadzenie zasady losowego przydziału spraw, zakaz przenoszenia spraw, równomierne obciążenie pracą prokuratorów, ze szczególnym uwzględnieniem wzmocnienia kadrowego prokuratur rejonowych, uproszczenie struktury prokuratury do dwóch szczebli z ograniczonym kadrowo Biurem Prokuratora Generalnego wspierającym go w wykonywaniu jego funkcji, wprowadzenie kadencyjności na stanowiskach kierowniczych, wprowadzenie konkursów na wyższe stanowiska służbowe i kierownicze jako realizacja standardów unijnych w zakresie konkurencyjności, transparentności i równego traktowania, likwidacja karnych delegacji poza miejsce zamieszkania jako formy nacisku na niezależność prokuratora, samodzielność budżetowa prokuratury, utrzymanie korelacji wynagrodzeń prokuratorów z wynagrodzeniami sędziów oraz budowa profesjonalnej kadry asystentów i urzędników prokuratury, których wynagrodzenie, podobnie jak wynagrodzenie sędziów i prokuratorów, oparte będzie o średnie wynagrodzenie GUS.
Prokurator Dariusz Korneluk podkreśla, że już w oparciu o obowiązujące przepisy, istnieje pilna potrzeba rozwiązania palących problemów prokuratury takich jak kwestia etatyzacji poszczególnych jednostek, wyrównania płac urzędników, ograniczenia do niezbędnego minimum rozbudowanego ad absurdum nadzoru i obowiązków informacyjnych, równomiernego obciążenia sprawami oraz dyżurami wszystkich prokuratorów, upodmiotowienia i szacunku do każdego zatrudnionego w prokuraturze, weryfikacji ocen pracy tak by to jej jakość miała decydujące znaczenie i tak by była ona obiektywna i sprawiedliwa.
Jest współautorem przygotowanego przez LEX Super Omnia projektu nowego Prawa o Prokuraturze. Jak zaznacza, chce doprowadzić do rozdzielenia funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego w oparciu o ten właśnie projekt. Jest też gotów - jak zapowiada - do merytorycznej dyskusji na temat tych propozycji i z przyjemnością przystąpię do działań, które uczynią z prokuratury niezależny organ z niezależnymi, szanowanymi i docenianymi prokuratorami, zdolny do obiektywnego i profesjonalnego poprowadzenia każdej sprawy.
Prokurator Ewa Wrzosek podkreśla, że siła i autorytet prokuratora to nie tylko pełnione funkcje, znajomość przepisów doktryny i orzecznictwa. To - jak wskazuje - doświadczenie zawodowe i życiowe. - To wiedza, że za każdą sprawą stoi żywy człowiek - pobita żona, niesłusznie oskarżony przedsiębiorca, młody chłopak czy dziewczyna złapany na posiadaniu jednej porcji marihuany. Władza może poczekać. Obywatel - NIE - pisze na swoim profilu na X. Zaznacza, że najważniejsze są prokuratury rejonowe, gdzie załatwia się 99 proc. ludzkich spraw. Nie, jak dodaje, imperium władzy na szczeblu prokuratury krajowej.
Podkreśla m.in., że jest członkiem założycielem LSO i ma szereg postępowań dyscyplinarnych dotyczących m.in. krytycznych wystąpień na zorganizowanym w Sejmie obywatelskim wysłuchaniu publicznym w grudniu 2017 r., na wiecu zorganizowanym przed Sądem Najwyższym w lipcu 2018 r. w obronie „wolnych sądów”, inicjatywie z 2019 #WeDisagree – the Voice of Polish Lawyers.
-----------------------------------------------------
Poznaj społeczny Projekt ustawy - Prawo o ustroju prokuratury z uzasadnieniem, przygotowany przez zespół ekspertów Stowarzyszenia Prokuratorów "Lex Super Omnia" >
-----------------------------------------------------
Prokurator Jacek Skała to przewodniczący Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury. Mówiąc o swoich priorytetach, wymienia: przywrócenie w prokuraturze wcześniejszego stanu spoczynku - kobiety 55 lata, mężczyźni 60 lat; przywrócenie 100 proc. płatnego L4;odpłatne dyżury zdarzeniowe dla prokuratorów i aresztowe dla pracowników, przywrócenie awansu poziomego, konkursy na stanowiska funkcyjne, powiązanie delegacji z awansem stanowiskowym; 50 proc. pensji prokuratora na pierwszym stanowisku pracownika prokuratury, obowiązkowa stawka awansowa co 5 lat, wynagrodzenie minimum wyższe o 5 proc.; 1000 nowych etatów dla pracowników prokuratury.
Prokurator Skała jest też zwolennikiem rozdzielenia urzędów. - Oczywiście nie może to być zrobione tak jak w 2009 r, kiedy to Prokurator Generalny w wielu przestrzeniach miał związane ręce. Brakowało mu autonomii budżetowej, inicjatywy legislacyjnej w obszarach związanych z funkcjonowaniem prokuratury ale przede wszystkim był uzależniony od premiera, który każdego roku trzymał go na pasku szantażując odrzuceniem sprawozdania - mówi. Dodaje, że trzeba też pomyśleć nad odpowiednią procedurą wyboru Prokuratora Generalnego. - Na stole są 3 rozwiązania. Wybór przez prezydenta, tak jak to było poprzednio, wybór przez Sejm zwykłą większością głosów oraz większością kwalifikowaną 3/5. Z tych modeli najgorszy jest wybór zwykłą większością, a najlepszy kwalifikowaną. Konsensus między większością rządzącą, a opozycją co do osoby przyszłego Prokuratura Generalnego zwiększyłby na starcie szanse na powstanie prawdziwie niezależnej i apolitycznej prokuratury - podsumowuje.
Z kolei prokurator Agnieszka Leszczyńska zaznacza, że w obecnym stanie prawnym należy przede wszystkim wprowadzić czytelny mechanizm awansu, analizę obciążeń prokuratorów we wszystkich jednostkach, przy uwzględnieniu zarówno liczby, jak i merytorycznej zawartości prowadzonych spraw. - Nierzadko jest tak, że prokurator prowadzi śledztwa i jednocześnie nadzoruje postępowania w prokuraturach niższego szczebla, a do tego jeszcze prowadzi monitoring i koordynację określonych kategorii postępowań przygotowawczych. Należy to zmienić i odciążyć prokuratorów na tyle, żeby mogli skupić się na prowadzeniu i nadzorowaniu postępowań oraz sprawowaniu funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami - mówi.
Prokurator również uważa, że konieczne jest rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego. Przy czym jak dodaje, biorąc pod uwagę doświadczenie z okresu od 31 marca 2010 r. do 4 marca 2016 r. - kiedy te funkcje były rozdzielone, potrzebne jest: zagwarantowania Prokuratorowi Generalnemu oddzielnego budżetu, rozszerzenia składu Krajowej Rady Prokuratorów o przedstawicieli z prokuratur rejonowych i okręgowych, po jednym z obszaru każdej prokuratury regionalnej, wprowadzenia konkursów i kadencyjności zarówno na stanowiskach prokuratorów rejonowych, okręgowych, regionalnych i prokuratora krajowego, z możliwością ponownego kandydowania, wprowadzenia konkursów na prokuratorów jednostek wyższego szczebla, uzależniając awanse od czasu pracy, doświadczenia zawodowego i w oparciu o badanie akt i m.in. wyeliminowania zapisów w ustawie dotyczących możliwości wydawania poleceń co do treści czynności procesowych przez Prokuratora Generalnego. Zwraca uwagę na konieczność rozwiązania problemu wynagrodzeń dla pracowników prokuratury, które - jak dodaje - są drastycznie niskie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
