W ocenie ustawodawcy – jednym z gwarantów niezakłóconego przebiegu imprezy masowej jest wyeliminowanie z niej różnego typu niebezpiecznych przedmiotów czy substancji. Niekontrolowane dysponowanie nimi przez widzów w czasie trwania imprezy masowej niesie zbyt duże zagrożenie dla jej bezpieczeństwa, w tym życia i zdrowia osób, a także mienia. Ustawa, przewiduje różne konsekwencje prawne naruszenia zakazu wnoszenia lub posiadania określonych przedmiotów (np. napoje alkoholowe, wyroby pirotechniczne), których posiadanie jest zabronione (np. narkotyki) – pisze prokurator Prokuratury Rejonowej w Żarach Cezary Kąkol.
Bezpieczeństwo jest najważniejsze
Podstawową normą sankcjonowaną, adresowaną do uczestników imprezy masowej, jest art. 8 ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych. W jego ust. 1 sformułowano nakaz zachowywania się przez osoby uczestniczące w imprezie masowej w sposób niezagrażający bezpieczeństwu innych osób, a w szczególności przestrzegania postanowień regulaminu obiektu (terenu) i regulaminu imprezy masowej. Z kolei w ust. 2 tego artykułu skonkretyzowano i uzupełniono tę ogólną normę poprzez ustanowienie zakazu wnoszenia na imprezę masową i posiadania przez osoby w niej uczestniczące broni lub innych niebezpiecznych przedmiotów, materiałów wybuchowych, wyrobów pirotechnicznych, materiałów pożarowo niebezpiecznych, napojów alkoholowych, środków odurzających lub substancji psychotropowych.
Obowiązujące regulacje prawne w zakresie tzw. pirotechniki są bardzo rygorystyczne i w pewnym stopniu zdeterminowane przez zobowiązania o charakterze międzynarodowym wynikające m.in. z prawodawstwa Rady Europy. Należy przy tym zauważyć, że w poszczególnych krajach europejskich szczegółowe unormowania w zakresie tzw. pirotechniki nie są jednolite.
Prawo w innych państwach
Jednym z najbardziej liberalnych przykładów jest Norwegia, w której dopuszczalne jest stosowanie tzw. pirotechniki, lecz pod pewnymi warunkami.
W przypadku Niemiec, podczas mających miejsce w styczniu 2010 r. w Hanowerze warsztatów „Football fans and the Police – eliminating enemy stereotypes”, zaproponowano, aby zalegalizować na stadionach Bundesligi tylko takie środki pirotechniczne, które są w normalnymi, legalnym użyciu w Niemczech, a także – oprócz ogólnego postulatu odnoście konieczności współpracy klubu, policji czy urzędników.
Na temat legalizacji pirotechniki stadionowej rozmawia się również w Szwecji. Tamtejsze służby bezpieczeństwa, wskazując na wynikające z użycia rac ryzyko, chcą usunąć niekontrolowaną pirotechnikę ze stadionach poprzez legalizację pokazów pirotechnicznych w odpowiedni sposób. Jednymi z proponowanych warunków zgodnego z prawem użycia wyrobów pirotechnicznym miałoby być wydzielanie bezpiecznych stref do odpalania fajerwerków oraz posiadanie odpowiednich pozwoleń.
Z kolei w Anglii i Walii obowiązuje generalny zakaz wnoszenia, posiadania i używania materiałów pirotechnicznych, a popełnienie takiego czynu uznawane jest za tzw. przestępstwo „stadionowe” za które orzeka się zakaz stadionowy.
W Polsce to przestępstwo
Według art. 59 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych wnoszenie lub posiadanie na imprezie masowej broni, w rozumieniu ustawy o broni i amunicji, wyrobów pirotechnicznych, materiałów pożarowo niebezpiecznych lub innych niebezpiecznych przedmiotów lub materiałów wybuchowych, jest przestępstwem. Sprawca podlega grzywnie nie mniejszej niż 180 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Penalizacja wniesienia lub posiadania wyrobów pirotechnicznych nie dotyczy jedynie meczów piłki nożnej, lecz wszelkich rodzajów imprez masowych. Nie ulega zatem wątpliwości, że de lege lata jedynym sposobem legalnego użycia tzw. pirotechniki w czasie trwania masowych imprez sportowych jest odpowiednie ujęcie tej kwestii przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w treści zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej. W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa imprezy masowej oraz jej uczestników i innych osób, z wniosku organizatora o wydanie zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej i dołączonych do niego dokumentów i informacji powinien możliwie precyzyjnie określać nie tylko podmiot lub podmioty odpowiedzialne za przeprowadzenie pokazu, ale również miejsce, w którym ma się on odbyć, rodzaj i charakterystykę mających być użytych wyrobów pirotechnicznych itd. Jest bezsporne, że nawet w razie dopuszczenia w treści zezwolenia zorganizowanego pokazu pirotechnicznego, aktualny pozostaje zakaz z art. 8 ust. 2 u.b.i.m., dotyczący wnoszenia lub posiadania przez „normalnych” uczestników wyrobów pirotechnicznych, oraz przepis art. 59 ust. 1 u.b.i.m. jako norma sankcjonująca. Żeby uniknąć wątpliwości w zakresie statusu osób odpowiedzialnych za przeprowadzenie pokazu pirotechnicznego, w treści zezwolenia należy jednoznacznie wskazać, że konkretnie oznaczone osoby fizyczne nie są „osobami uczestniczącymi w imprezie masowej”, o których jest mowa w art. 8 ust. 2 u.b.i.m. Przykładami podmiotów, które w różny sposób współdziałają z organizatorami, są stowarzyszenia kibiców.
Problem uczestników
Zasadniczy problem polega na tym, że najczęściej członkowie stowarzyszeń kibicowskich, które organizują pokazy pirotechniczne są uczestnikami imprez masowych, tj. zajmują określone miejsca na trybunach, mają wykupione karnety, organizują oprawy meczowe itd. Różnica między uczestnikiem imprezy masowej a osobą przeprowadzającą pokaz pirotechniczny, która uczestnikiem imprezy masowej nie jest, polega na tym, że osoba przeprowadzająca pokaz na wchodzi na imprezę masową wyłącznie w tym celu, a nie w celu uczestniczenia w niej jako kibic. Nie ma przeszkód, aby taką właśnie osobę lub osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie pokazu pirotechnicznego wskazało np. stowarzyszenie kibiców. Nie może być przy tym wątpliwości, że osoba taka nie jest „normalnym” uczestnikiem imprezy masowej. W ujęciu praktycznym realizacja postulatu w zakresie legalnego użycia tzw. pirotechniki może napotykać na przeszkody, albowiem u.b.i.m. nie przewiduje żadnego trybu postępowania w tej kwestii, nie zawiera żadnych wytycznych dla organizatora oraz nie wskazuje, kto jest, a kto nie jest „osobą uczestniczącą w imprezie masowej”, czyli jej uczestnikiem. Innymi słowy mówiąc, może to generować niejednolitą wykładnię poszczególnych przepisów u.b.i.m. w wyżej wymienionych zakresie. Nie można też uznać, że pokaz pirotechniczny mogłyby przeprowadzić (czyli wnieść lub posiadać wyroby pirotechniczne) osoby, które są (lub mają być) uczestnikami określonej imprezy masowej. Oznaczałoby to, że takimi osobami nie mogą być osoby, które wchodzą jako kibice na stadion czy inny obiekt, następnie przeprowadzają pokaz, po czym ponownie, jako kibice, zasiadają na swoich miejscach na stadionie. Tezy tej nie zmienia posiadanie przez takie osoby stosownego przeszkolenia czy działanie za zgodą organizatora lub właściciela obiektu (terenu) – dodaje prokurator Cezary Kąkol.
Kibice nie mogą organizować ani burd ani pokazów pirotechnicznych
Według polskiego prawa nie można uznać, że pokaz pirotechniczny mogłyby przeprowadzić osoby, które są uczestnikami określonej imprezy masowej. Oznaczałoby to, że takimi osobami nie mogą być kibice twierdzi prokurator Cezary Kąkol.